Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoarthritis – OA) jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności w populacji. Głównym objawem OA są dolegliwości bólowe, które mogą znacznie ograniczać aktywność i funkcjonowanie pacjentów. Jedną z dostępnych metod leczenia OA jest stosowanie leków z grupy symptomatic slow acting drugs in ostheoarthritis (SYSADOA), a wśród nich siarczanu chondroityny (chondroitin sulphate – CS) i glukozaminy. Głównymi ideami stosowania SYSADOA są łagodzenie bólu, poprawa funkcjonalności oraz zmniejszenie konieczności podaży leków z innych grup, wykazujących się większym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych.
Kategoria: Artykuł
Wstęp: Pacjenci ortopedyczni w większości wymagają rehabilitacji leczniczej. Rehabilitacja lecznicza należy do świadczeń gwarantowanych pacjentom w systemie publicznego ubezpieczenia zdrowotnego. Rehabilitacja lecznicza może być realizowana w warunkach ambulatoryjnych, domowych lub stacjonarnych. Celem artykułu jest przedstawienie rodzajów rehabilitacji leczniczej przysługujących pacjentom ortopedycznym na podstawie skierowania ortopedy i finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Artykuł w praktyce jest o tym na jaką rehabilitację może wystawić skierowanie ortopeda w świetle prawa.
Abstract: Most orthopedic patients require medical rehabilitation. Medical rehabilitation belongs to the services guaranteed to patients in the public health insurance system. Medical rehabilitation can be carried out in outpatient, home or stationary settings. The aim of the article is to present the types of medical rehabilitation available to orthopedic patients on the basis of orthopedic referral and financed by the National Health Fund. In practice, the article is about what rehabilitation can the orthopedic referral in the light of law.
Wstęp: Niestabilność kręgosłupa jest wynikiem przewlekłych zmian degeneracyjnych segmentu ruchowego. W przypadkach nieskuteczności leczenia zachowawczego i małoinwazyjnego proponuje się stabilizację międzytrzonową. W celu wytworzenia zrostu segmentu ruchowego i odtworzenia anatomii kręgosłupa szerokie zastosowanie znalazły implanty międzytrzonowe. Istnieje kilka technik ich wprowadzania: z dostępu tylnego – pośrodkowo lub przezotworowo, w wybranych przypadkach również z dostępu bocznego, czy przedniego pozaotrzewnowego, a nawet osiowego przyguzicznego. Artykuł przedstawia najczęściej stosowane wybrane techniki stabilizacji międzytrzonowej w obrębie kręgosłupa.
Abstract: Spine instability is the result of chronic degenerative changes in the motor segment. In cases of ineffectiveness of conservative and minimally invasive treatment, intervertebral stabilization is proposed. In order to create fusion of the movement segment and restore anatomy of the spine, intervertebral implants have been widely used. There are several techniques for their introduction: from the posterior access – medially or transforaminally, in selected cases also from the lateral or anterior retroperitoneal approach, even axial paracoccygeal approach is used. The article presents the most commonly used techniques of interbody spine stabilization.
Wstęp: Ból ostry w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów stanowi duże wyzwanie terapeutyczne dla lekarza i jednocześnie istotny problem kliniczny dla samego pacjenta. Możliwa jest skuteczna terapia przeciwbólowa z zastosowaniem leków z różnych grup farmaceutycznych.
Abstract: Acute pain in the course of rheumatoid inflammation is a major therapeutic challenge for physicians and at the same time a significant clinical problem for the patient himself. Sectored analgesic therapy with the treatment of drugs from various pharmaceutical groups is possible.
Wstęp: Powodzenie leczenia spondyloortopedycznego deformacji kręgosłupa uzależnione jest od wielu czynników, w tym braku jatrogennego wpływu samego zabiegu chirurgicznego w odniesieniu do struktur nerwowych. W przypadkach operacji korekcji skrzywienia bocznego kręgosłupa zwiększenie bezpieczeństwa zabiegu możliwe jest dzięki przeprowadzanemu śródoperacyjnie monitoringowi neurofizjologicznemu. Procedura ta obejmuje weryfikację przewodnictwa impulsów nerwowych w szlakach ruchowych i czuciowych rdzenia kręgowego oraz korzeni rdzeniowych metodami neurofizjologicznymi z wykorzystaniem impulsów stymulujących elektrycznych lub pola magnetycznego. Celem artykułu jest prezentacja metodologii oraz interpretacji wyników neuromonitoringu śródoperacyjnego na przykładzie implantacji instrumentarium korekcyjnego, towarzyszącej operacji skolioz. Dzięki tej publikacji możliwe będzie zasugerowanie ortopedom innych możliwości aplikacji neuromonitoringu w trakcie operacji chirurgicznych związanych z podwyższonym ryzykiem uszkodzenia struktur nerwowych. Ponadto wskazuje się na metodologicznie uzasadnioną wyższą użyteczność rejestracji ruchowych potencjałów wywołanych (MEP) nad somatosensorycznymi potencjałami wywołanymi (SEP).
Abstract: The success of spondyloorthopaedic treatment in cases of patients with spinal deformities depends on many factors, including the lack of iatrogenic impact of the surgery itself in relation to nerve structures. In patients undergoing correction of lateral curvature of the spine, the increase of safety of the procedure is possible thanks to neurophysiological monitoring carried out intraoperatively. This procedure includes verification of the nerve impulse transmission in the motor and sensory pathways of the spinal cord as well as the spinal roots using neurophysiological procedures with electrical or magnetic stimuli. The aim of the article is to present the methodology and interpretation of intraoperative neuromonitoring results on the examples of corrective implantation of instrumentation accompanying the scoliosis surgery. Thanks to this publication, it will be possible to suggest the orthopaedists with other possibilities of neuromonitoring applications during surgical operations related to an increased risk
of damage to nerve structures. The presented examples point to a methodologically justified advantage of motor evoked potential recordings (MEPs) over somatosensory evoked potentials (SEPs).
Wstęp: Ból krzyża (low back pain – LBP) stał się głównym problemem zdrowia publicznego na całym świecie. W badaniach epidemiologicznych wykazano, że 47% osób cierpiących z powodu bólu przewlekłego odczuwa ból właśnie w okolicy grzbietu. Przyjmuje się, że chorobowość przewlekłego LBP wynosi 23%, ostrego nawet 84%, a u 11–12% populacji przewlekły LBP jest przyczyną niesprawności. Przewlekły LBP częściej dotyczy kobiet, a chorobowość wzrasta wraz z wiekiem. W terapii rekomendowane jest postępowanie multimodalne. W farmakoterapii stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne, analgetyki opioidowe, leki miorelaksujące, a także duloksetyna. Mimo że standardy postępowania w bólu krzyża są powszechnie dostępne, nadal w praktyce spotykam się ze stosowaniem leków i metod, które mogą być przyczyną chronifikacji bólu.
Abstract: Low back pain (LBP) has become the main public health problem in the world. Epidemiological studies have shown that 47% of people suffering from chronic pain feel pain in the area of the spine. It is assumed that the prevalence of chronic LBP is 23%, acute even 84%, and 11–12% of the chronic LBP population is the cause of disability. Chronic LBP is more common in women, and morbidity increases with age. Multimodal treatment is recommended in therapy. In pharmacotherapy, NSAIDs, opioid analgesics, myorelaxants, and duloxetine are used. Although standards for treating low back pain are widely available, we are still practicing the use of drugs and methods that may be the cause of pain chronification.
Wstęp: Dna moczanowa jest chorobą spowodowaną krystalizacją i odkładaniem się kryształów kwasu moczowego w tkankach, szczególnie w stawach, co wywołuje lokalne zapalenie z silnymi dolegliwościami bólowymi, obrzękiem i zaczerwienieniem. Powtarzające się napady dny moczanowej mogą być przyczyną zarówno postępującego uszkodzenia wszystkich struktur stawu, w tym destrukcji tkanki kostnej, jak i powstania zmian okołostawowych. Wystąpienie dny moczanowej wiązane jest z określonym stylem życia i zaburzeniami metabolicznymi prowadzącymi do zwiększenia stężenia kwasu moczowego we krwi. Współczesna wiedza o patomechanizmie dny moczanowej pozwala na coraz skuteczniejsze terapie tej choroby, jednak poza farmakologicznym leczeniem obniżającym stężenie kwasu moczowego i hamującym proces zapalny w trakcie napadu, nadal istotną rolę w postępowaniu odgrywa modyfikacja nawyków żywieniowych, redukcja masy ciała i zwiększenie aktywności ruchowej. W artykule przedstawiono najważniejsze elementy leczenia dny moczanowej z uwzględnieniem aktualnych zaleceń Europejskiej Ligi do Walki z Chorobami Reumatycznymi (European League Against Rheumatism EULAR) oraz opinii ekspertów w Polsce.
Abstract: Gout (podagra) is a disease caused by the crystallization and accumulation of uric acid crystals in the tissues, especially in the joints, which causes local inflammation with severe pain, swelling and redness. Repeated attacks of gout lead to progressive damage to all joint structures, including bone tissue destruction as well as periarticular changes. The occurrence of gout is associated with a specific lifestyle and metabolic disorders leading to increased uric acid levels in the blood. Modern knowledge about the pathomechanism of gout allows for more and more effective therapies of this disease. However, apart from the pharmacological treatment lowering the serum uric acid concentration and inhibiting the inflammatory process during the attack, modification of eating habits, reduction of body weight and increased physical activity still play an important role in the gout management. The presented article describes the most important elements of gout treatment taking into account the current recommendations of the European League Against Rheumatism (EULAR) and expert opinions in Poland.
Wstęp: Choroby reumatyczne to grupa schorzeń charakteryzująca się obecnością przewlekłych zmian zapalnych w obrębie tkanki łącznej. Najczęściej występujące choroby reumatoidalne to choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów oraz zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Choć etiologia większości chorób reumatycznych jest podobna, często objawy oraz strategie leczenia są zróżnicowane. W przypadku choroby zwyrodnieniowej podstawę leczenia farmakologicznego stanowią odpowiednie leki z drabiny analgetycznej, w zależności od stopnia zaawansowania choroby
i nasilenia objawów. W reumatoidalnym zapaleniu stawów podstawę terapii stanowią leki modyfikujące przebieg choroby na czele z metotreksatem, natomiast w zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa – leki z grupy niesteroidowych przeciwzapalnych. W każdym ze schorzeń jednym z dominujących objawów są nasilone dolegliwości bólowe oraz stan zapalny o różnym stopniu nasilenia. W związku
z tym w większości przypadków niesteroidowe leki przeciwzapalne mają istotne znaczenie, jeśli nie jako terapia podstawowa – jak w przypadku zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, to jako leczenie wspomagające w przypadku nasilenia lub zaostrzenia objawów chorobowych. Wczesne wdrożenie prawidłowych terapii pozwala często na spowolnienie progresji chorób oraz opóźnienie destrukcji stawów, w związku z czym wskazane jest niezwłoczne włączenie leczenia po rozpoznaniu jednostki chorobowej.
Abstract: Rheumatic diseases are a group of diseases characterized by the presence of chronic inflammatory changes within the connective tissue. The most frequent rheumatoid diseases are osteoarthritis, rheumatoid arthritis and ankylosing spondylitis. Although the etiology of most rheumatic diseases is similar, the symptoms and treatment strategies are often varied. In the case of degenerative disease, the medication is based on the appropriate medications from the analgesic ladder, depending on the severity of the disease and the severity of the symptoms. In rheumatoid arthritis therapy is based on disease-modifying drugs at the forefront of methotrexate, while in ankylosing spondylitis - non-steroidal anti-inflammatory drugs. In each of the diseases, one of the dominant symptoms are severe pain and inflammation with varying degrees of severity. Therefore, in most cases, non-steroidal anti-inflammatory drugs are important, if not as a basic therapy - as in the case of ankylosing spondylitis, as an adjunctive treatment in the case of exacerbation of disease symptoms. Early implementation of correct therapies often allows for a slower progression of diseases and a delay in the destruction of joints, therefore immediate treatment after diagnosis is recommended.
Wstęp: Leczenie ran przewlekłych i profilaktyka wystąpienia infekcji ran wciąż stanowią wyzwanie zarówno dla lekarza, jak i pacjenta. Jest to problem z jednej strony mogący w znacznym stopniu obniżać jakość życia chorych,
z drugiej zaś stanowić znaczne obciążenie socjoekonomiczne dla systemu opieki zdrowotnej. Współczesna medycyna oferuje szeroki wachlarz możliwości odpowiedniej pielęgnacji ran i metod leczenia w postaci środków anty-
septycznych. Zgodnie z definicją są to środki o potencjale zabijania, hamowania proliferacji i zmniejszania ilości mikroorganizmów. Istotną wspólną cechą wszystkich preparatów antyseptycznych jest szerokie spektrum działania i minimalna toksyczność. Do najczęściej stosowanych należą oktenidyna, poliheksanid oraz związki jodowe. W świetle Konsensusu do spraw antyseptyki z 2018 r. pojawiły się nowe doniesienia i zalecenia co do stosowania odpowiednich środków. Konsensus podsumowuje także i wyjaśnia kontrowersje dotyczące stosowania poliheksanidu, wskazując go jako antyseptyczny środek pierwszego wyboru w wielu sytuacjach klinicznych. Wybór odpowiedniego środka antyseptycznego zależy od wielu czynników klinicznych. Zgodnie z Konsensusem oktenidyna jest środkiem z wyboru w pielęgnacji ran ostrych i pourazowych, w szczególności skontaminowanych szczepami gronkowców metycylinoopornych. Poliheksanid jest rekomendowany w profilaktyce wystąpienia infekcji miejsca operowanego oraz w pielęgnacji ran oparzeniowych, z kolei związki jodowe są zalecane w przypadku leczenia ran głębokich. Należy podkreślić, że podstawą skutecznego leczenia ran jest ich odpowiednie oczyszczenie.
Abstract: The treatment of chronic wounds and the prevention of wound infection are still a challenge for both the doctor and the patient. This is a problem, on the one hand, that can significantly reduce the quality of life of patients, and on the other – a significant socioeconomic burden on the health care system. Modern medicine offers a wide range of possibilities for proper wound care and treatment methods in the form of antiseptics. According to the definition, these are measures with the potential to kill, inhibit proliferation and reduce the amount of microorganisms. An important common feature of all antiseptics is the wide spectrum of action and minimal toxicity. The most frequently used are octenidine, polyhexanide and iodine compounds. In light of the Consensus on Antiseptics from 2018, new reports and recommendations appeared regarding the application of appropriate measures. The consensus also summarizes and explains the controversy regarding the use of polyhexanide, demonstrating it as an antiseptic of the first choice in many clinical situations. The choice of a suitable antiseptic depends on many clinical factors. According to Consensus, octenidine is the agent of choice for the care of acute and post-traumatic wounds, in particular those vetted with strains of methicillin-resistant staphylococci. Polyhexanide is recommended in the prophylaxis of surgical site infection and in the care of burn wounds, while iodine compounds are recommended for the treatment of deep wounds. It should be emphasized that the basis for effective wound healing is their proper cleansing.
Blizny mogą stanowić dla pacjenta źródło problemów natury socjalnej, fizykalnej oraz psychologicznej. Nierzadko stanowią dyskomfort dla chorego, powodując dolegliwości bólowe, świąd oraz miejscowe stany zapalne. Większość pacjentów byłaby zadowolona z jakiejkolwiek poprawy w wyglądzie swojej blizny. Największy problem stanowią blizny hipertroficzne oraz keloidy. Za ich powstanie odpowiadają nieprawidłowości w procesach syntezy i degradacji kolagenu. Wyróżniono wiele czynników odpowiedzialnych za proces gojenia się rany i powstawania blizn. Wśród najistotniejszych należy wyróżnić technikę operacyjną, prawidłowe dbanie o ranę w okresie bezpośrednim po urazie czy operacji oraz czynniki bezpośrednio związane z pacjentem, tj. wiek czy przynależność etniczna. Obecnie dostępny jest szeroki arsenał metod leczenia blizn – od nieinwazyjnych do chirurgicznego usunięcia. Zgodnie z danymi naukowymi największe znaczenie mają: kompresjoterapia, stosowanie preparatów na bazie silikonów oraz iniekcje kortykosteroidów. Dostępne obecnie metody leczenia zachowawczego i inwazyjnego często pomagają w skutecznym leczeniu nieprawidłowych blizn oraz w poprawie komfortu i jakości życia pacjentów.
Okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa (perioperative antibiotic prophylaxis – PAP) ma na celu ochronę pacjenta przed endogennymi zakażeniami, na które jest narażony w okresie okołooperacyjnym, skierowana jest głównie przeciwko gronkowcom. Część zabiegów nie wymaga PAP, większość nie wymaga jej przedłużania powyżej 24 godzin, natomiast dobór antybiotyku i prawidłowe rozpoznanie wskazań mogą mieć kluczowe znaczenie dla rokowania pacjenta.
W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące osteoporozy: definicję, patomechanizm, podział, czynniki ryzyka złamań osteoporotycznych oraz częstość występowania osteoporozy i złamań osteoporotycznych. Omówiono także obowiązujące obecnie, zgodne ze światowymi standardami, zalecenia dotyczące postępowania diagnostycznego i leczniczego w osteoporozie w Polsce, a także profilaktyki. Podano zasady diagnozowania i rozpoznawania. Przedstawiono dostępne w Polsce leki stosowane w leczeniu osteoporozy oraz zakres ich działania, zasady dawkowania i działania niepożądane. Zwrócono uwagę na konieczność wspólnego uzgodnienia przez lekarza i pacjenta farmakoterapii.