Kategoria: Artykuł

W ostatnich latach tkanka mięśniowa, układ mięśniowy, fizjologia i biomechanika pracy mięśni, schorzenia i dysfunkcje aparatu mięśniowego, sposoby wspomagania pracy mięśni zaczęły ponownie być w centrum zainteresowania specjalistów od aparatu ruchu, jak się wydaje z dwóch głównych powodów: pierwszy z nich – zdecydowanie wzrastająca liczba osób a więc również pacjentów, którzy decydują się na podejmowanie aktywności fizycznej w różnym wymiarze, amatorsko i „dla zdrowia” ale też w formie ekstremalnej i tzw „zawodowego amatorstwa”, drugi – to coraz bardziej aktualny a nawet można by powiedzieć naglący temat starzenia się społeczeństwa, postrzegany również w wymiarze możliwości ruchowych, aktywności fizycznej, już nie tylko sportowo-rekreacyjnej (choć śledząc mocno rozwijający się w wielu konkurencjach sportowych ruch i system zawodów Masters, także) ale aktywności pacjentów geriatrycznych na polu samodzielności, samoobsługi, lokomocji, bycia niezależnym od osób trzecich. Warto wiec zdaniem autorów poświęcić nieco czasu na przypomnienie i uaktualnienie wiadomości dotyczących mięśni ich fizjologii i roli w aparacie ruchu.

Trudno gojące się rany pooperacyjne stanowią istotny problem kliniczny zarówno dla pacjenta, jak i lekarza. Wiążą się przede wszystkim z obniżeniem jakości życia chorego. Mogą także skutkować powikłaniami ogólnoustrojowymi groźnymi dla życia pacjenta. Do najczęstszych powikłań związanych z ranami pooperacyjnymi zalicza się: infekcję ran, rozejście się brzegów rany oraz powstanie nieprawidłowej tkanki bliznowatej. Wymienia się wiele czynników związanych z pacjentem i samym zabiegiem operacyjnym wpływających na proces gojenia. Należy podkreślić, że proces pielęgnacji rany i zapobiegania powikłaniom rozpoczyna się jeszcze przed operacją i wykonaniem chirurgicznego cięcia. Dotyczy to z jednej strony planowania odpowiedniego dostępu, linii cięć oraz zszywania tkanek, ale także wyrównywania zaburzeń gospodarki ustrojowej pacjenta mogących utrudniać późniejsze gojenie się ran. W okresie pooperacyjnym kluczowa jest rola antyseptyki, prawidłowej pielęgnacji rany i stosowania odpowiednich opatrunków i preparatów. W przypadku nieprawidłowego gojenia się rany istotna jest szybka diagnostyka i w razie potrzeby wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nieprawidłowo gojące się rany stanowią nie tylko problem estetyczny, ale w niektórych przypadkach mogą stanowić zagrożenie dla życia pacjenta.

Choroba zwyrodnieniowa stawów należy do najczęściej występujących chorób przewlekłych, a w populacji osób starszych jest główną przyczyną niepełnosprawności. Celem leczenia jest zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawa funkcjonowania pacjentów. Ważne jest równoczesne stosowanie metod niefarmakologicznych i farmakologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem właściwej edukacji chorego, redukcji masy ciała oraz indywidualnie dobranych ćwiczeń. W leczeniu farmakologicznym choroby zwyrodnieniowej stawów we wszystkich wytycznych, miejscowo stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są szczególnie zalecane jako bezpieczniejsze i lepiej tolerowane od doustnych NLPZ. Wykazano, że etofenamat jako NLPZ wykazujący silne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne wpisuje się w proponowaną strategię leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów.

Ortopedzi w związku z wykonywanym zawodem podlegają różnym rodzajom odpowiedzialności prawnej, w tym odpowiedzialności cywilnej. Odpowiedzialność cywilna to obowiązek przewidziany przez przepisy prawne ponoszenia konsekwencji za swoje czyny i naprawienia wyrządzonej szkody. Celem artykułu jest przedstawienie wybranych aspektów ponoszenia odpowiedzialności cywilnej przez ortopedów.

Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest istotną przyczyną niepełnosprawności w populacji światowej. W zależności od stopnia choroby, lokalizacji zmian i czynników związanych z pacjentem dostępnych jest wiele metod leczenia. Właściwie na każdym etapie choroby kluczowe jest zwalczanie dolegliwości bólowych. W tym celu stosowany jest arsenał leków – od paracetamolu i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), po silne i słabe leki opioidowe. Często pozwalają one na osiągnięcie satysfakcjonujących efektów klinicznych w postaci zmniejszenia bólu, poprawy jakości życia pacjentów i funkcjonalności. Należy jednak pamiętać, że terapia przeciwbólowa w ChZS może być związana z wystąpieniem objawów niepożądanych związanych z podażą środków farmakologicznych. W przypadku paracetamolu najbardziej niebezpiecznym powikłaniem jest zatrucie, które może powodować niewydolność wątroby. Niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą powodować m.in. problemy gastroenterologiczne czy nefrologiczne. Leki opioidowe można przedawkować (ze wszystkimi objawami pobudzenia receptorów opioidowych), a u starszych ludzi mogą wpływać na zwiększenie ryzyka urazów wtórnych do upadków. W związku z powyższym terapia przeciwbólowa powinna być prowadzona świadomie, indywidualnie względem każdego pacjenta z uwzględnieniem zaawansowania bólu, chorób współistniejących, alergii i preferencji chorego oraz w sposób minimalizujący wystąpienie działań niepożądanych.

Leczenie złamań otwartych nasady dalszej piszczeli typu „pilon” jest trudnym wieloetapowym procesem, stawiającym wysokie wymagania przed zespołem leczącym. Istnieją algorytmy postępowania w złamaniach otwartych, których stosowanie niewątpliwie pomaga w podejmowaniu ważnych decyzji terapeutycznych. Wielokrotnie jednak pojawiające się trudności lub powikłania zmuszają do modyfikacji planów leczenia i szukania niestandardowych rozwiązań. W opisanym przypadku klinicznym zastosowano w leczeniu złamania otwartego pierwotne zaopatrzenie stabilizatorem zewnętrznym, następnie kilkukrotne oczyszczanie miejsca złamania i ostateczne zespolenie śródszpikowe. W dyskusji przedstawiono argumenty za i przeciw podjętym rozwiązaniom, tj. odnośnie do zarówno osteosyntezy śródszpikowej, jak i leczenia późniejszych zaburzeń zrostu kości, np. dynamizacji zespolenia, podawania osocza bogatopłytkowego (platelet rich plasma – PRP) i zastosowania aparatu Exogen. Zapoznanie się z artykułem może stanowić inspirację w rozwiązywaniu podobnych problemów klinicznych.

Ostre urazy jako częste urazy mięśniowo-szkieletowe mogą powodować skręcenia stawu. Niektóre dowody sugerują, że urazy poprzednio doznane w tym miejscu lub ograniczona elastyczność stawu mogą przyczynić się do skręcenia stawu. Wstępna ocena ostrego urazu powinna zawierać informacje dotyczące czasu i mechanizmu jego powstania. Najważniejsze wytyczne kliniczne związane z postępowaniem w takich przypadkach w pierwszej kolejności dotyczą wykluczenia złamania u dorosłych lub dzieci oraz określenia, czy radiologicznie można potwierdzić taką sytuację, a także ocenić czas jej wystąpienia. Pomocna może być ponowna analiza w ciągu 3–5 dni po urazie, kiedy ból i obrzęk uległy poprawie. Terapia skręcenia stawu skupia się na kontrolowaniu bólu i obrzęku. Protokół PRICE (ochrona, odpoczynek, lód, kompresja i wysokość) jest dobrze ugruntowanym algorytmem leczenia urazów stawu, np. skokowego.

Występowanie blizn jako naturalny proces gojenia ran spowodowanych urazem bądź zabiegiem chirurgicznym stanowi problem o różnym nasileniu, często zależny nie tylko od rozległości ran, ale też od wielu innych czynników biorących udział w powstaniu i gojeniu rany. Często powstałe blizny powodują przykre doznania emocjonalne, ale też – w przypadku hipertrofii – mogą być nieprzyjemne fizycznie.