Autor: Paweł Łęgosz

Podawane doustnie niesteroidowe leki przeciwzapalne są skuteczne w leczeniu rozmaitych ostrych i przewlekłych stanów bólowych, ale ich stosowanie może się wiązać z poważnymi ogólnoustrojowymi działaniami niepożądanymi, które są skorelowane z terapeutycznymi poziomami leku w osoczu. W celu zminimalizowania częstotliwości występowania zdarzeń ogólnoustrojowych związanych z lekami opracowano miejscowe preparaty niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W przypadku bólu regionalnego preparaty miejscowe stanowią interesującą opcję leczenia, zwłaszcza u pacjentów ze współistniejącą chorobą przewlekłą, u których leki przeciwbólowe o działaniu ogólnoustrojowym mogą powodować poważne działania niepożądane. Stosowanie miejscowych leków przeciwzapalnych minimalizuje niekorzystne interakcje z innymi lekami przyjmowanymi przez pacjenta i pozwala im oddziaływać precyzyjnie na miejsce bólu. W przypadku sprayu preparat nanosimy na skórę poprzez rozpylenie go na bolące miejsce, co poprawia precyzję aplikacji. Ponadto skuteczność miejscowych NLPZ była porównywalna z tą uzyskaną po podaniu tych leków innymi drogami.

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęstszą chorobą układu ruchu. Wiąże się z bólem i pogorszeniem jakości życia, zwłaszcza u osób starszych. Leczenie choroby należy rozpocząć od metod zachowawczych, takich jak rehabilitacja i zmiana stylu życia, w tym redukcja masy ciała. U osób starszych, ze względu na ryzyko występowania oprócz choroby zwyrodnieniowej stawów innych chorób współistniejących, bardzo istotne jest przy wyborze leczenia bezpieczeństwo terapii oraz brak ryzyka ewentualnych interakcji lekowych. Siarczan chondroityny plasuje się wysoko wśród leków zmniejszających dolegliwości bólowe, ponieważ w przeciwieństwie do powszechnie stosowanych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) nie wywołuje skutków ubocznych, zwłaszcza ze strony układu pokarmowego, sercowo-naczyniowego czy nerek. Szacuje się, że siarczan chondroityny stanowi do 80% glikozaminoglikanów chrząstki stawowej. W jednym z badań wykazano, że już po 10 dniach stosowania siarczanu chondroityny w dawce 800 mg na dobę w płynie stawowym istotnie zwiększało się stężenie kwasu hialuronowego, a efekt ten utrzymywał się do kilku miesięcy. Niewątpliwą zaletą stosowania siarczanu chondroityny jest to, że pacjenci mogą zmniejszyć liczbę stosowanych leków przeciwbólowych, zmniejszając tym samym ryzyko powikłań związanych z ich stosowaniem.

Większość pacjentów ortopedycznych zgłasza się do specjalisty głównie z powodu bólu. Dlatego grupą leków najczęściej stosowanych w ortopedii są niesteroidowe leki przeciwzapalne. Choć są skuteczne w opanowywaniu dolegliwości bólowych, mogą powodować uszkodzenia śluzówki przewodu pokarmowego. Aby temu zapobiec, warto zastosować skojarzoną farmakoterapię niesteroidowych leków przeciwzapalnych z lekami z grupy inhibitorów pompy protonowej. Niesteroidowe leki przeciwzapalne zmniejszają ilość wydzielanego kwasu w żołądku bez zmniejszania ilości jonów H+, przez co mogą bezpośrednio uszkadzać jego śluzówkę. Dodatkowo blokują produkcję prostaglandyn działających hamująco na wydzielanie soku żołądkowego i zwiększająco na wydzielanie śluzu. Uszkadzają naturalną barierę ochronną i powodują powstawanie wrzodów żołądka i dwunastnicy. IPP podnosi pH w żołądku, przez co zmienia warunki wchłaniania leków i działa negatywnie na absorpcję NLPZ, a w konsekwencji zmniejsza ich działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Połączenie diklofenaku z omeprazolem w formie leku złożonego jest wskazane do objawowego leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby zwyrodnieniowej stawów i zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa u pacjentów z grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia owrzodzeń żołądka i dwunastnicy po zastosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Właściwa gastroprotekcja poprzez stosowanie leków złożonych pozwoli zminimalizować ryzyko wystąpienia objawów ubocznych stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, jak również zapewni optymalne leczenie przeciwbólowe i przeciwzapalne, co przyczyni się do spowolnienia progresji zmian i destrukcji stawów.

Czas wakacji kojarzymy z piękną pogodą, aktywnym wypoczynkiem, a co za tym idzie – kontuzjami. Podawane doustnie niesteroidowe leki przeciwzapalne są skuteczne w leczeniu rozmaitych ostrych i przewlekłych stanów bólowych, ale ich stosowanie może wiązać się z poważnymi ogólnoustrojowymi działaniami niepożądanymi, które są skorelowane z terapeutycznymi poziomami leku w osoczu. W celu zminimalizowania częstotliwości występowania zdarzeń ogólnoustrojowych związanych z lekami, opracowano miejscowe preparaty niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W przypadku bólu regionalnego preparaty miejscowe stanowią interesującą opcję leczenia, zwłaszcza u pacjentów ze współistniejącą chorobą przewlekłą, u których leki przeciwbólowe o działaniu ogólnoustrojowym mogą powodować poważne działania niepożądane. Stosowanie miejscowych leków przeciwzapalnych minimalizuje niekorzystne interakcje z innymi lekami przyjmowanymi przez pacjenta i pozwala im oddziaływać precyzyjnie na miejsce bólu. W przypadku sprayu preparat nanosimy na skórę poprzez rozpylenie go na bolące miejsce, co poprawia precyzję aplikacji. Ponadto spray umożliwia podawanie precyzyjnej dawki, bez ryzyka wyciskania zbyt dużej ilości leku, co może być problemem przy stosowaniu formy żelowej. Spray to również bardzo dobra alternatywa dla żeli dla osób aktywnych.

Niedokrwistość w okresie okołooperacyjnym jest jednym z niekorzystnych czynników rokowniczych. Wpływa m.in. na zwiększenie zachorowalności i śmiertelności, głównie w populacji osób starszych, a także na wydłużenie okresu rekonwalescencji, rehabilitacji pooperacyjnej oraz długości hospitalizacji. Wykazano pozytywną korelację między przedoperacyjnym stopniem niedokrwistości a częstością przetoczeń krwi w okresie okołooperacyjnym. Zasadnym jest więc prawidłowe leczenie niedokrwistości u pacjentów oddziałów ortopedycznych w okresie okołooperacyjnym, a także wnikliwa diagnostyka w kierunku niedokrwistości u chorych kwalifikowanych do zabiegów planowych. Metoda leczenia niedokrwistości jest wybierana na podstawie etiologii, stopnia nasilenia i stanu klinicznego chorego. Do najczęściej stosowanych metod należy suplementacja doustnymi preparatami żelaza. Zgodnie z danymi epidemiologicznymi najczęstszą przyczyną niedokrwistości w ujęciu globalnym są niedobory żelaza. Wiele źródeł zaleca wdrożenie leczenia żelazem w formie doustnej lub dożylnej w przypadku zdiagnozowania niedokrwistości przed planową operacją. Terapia preparatami doustnymi powinna trwać cztery–sześć tygodni przed planowaną operacją. Wykazano, że istotnie wpływa to na zmniejszenie częstości powikłań oraz liczby przetoczonych jednostek preparatów krwiopochodnych. Ze względu na ryzyko związane z przetoczeniami istotne jest minimalizowanie częstości tych procedur. Jedną z możliwości jest prawidłowa diagnostyka oraz leczenie niedokrwistości u chorych przed planowymi operacjami ortopedycznymi.

Tendinopatie oraz entezopatie to określenie przewlekłego zespołu bólowego ścięgien i przyczepów mięśniowych. U podstaw problemu leży zaburzenie równowagi między czynnikami regeneracyjnymi a obciążeniem ścięgna. W zależności od etiologii tendinopatie można podzielić na ostre i przewlekłe. Dotykają one wielu grup pacjentów, zarówno osoby aktywne fizycznie, jak i te o niskiej aktywności oraz w podeszłym wieku. Leczenie tendinopatii opiera się głównie na podejściu zachowawczym, z wyjątkiem znaczących uszkodzeń czy zerwania ścięgna. Poniższy artykuł przybliża zarys problemu, jakim są tendinopatie, ich czynniki ryzyka oraz metody leczenia, w tym suplementację preparatami zawierającymi kolagen typu I oraz glikozaminoglikany.

Ponad 200 tys. pacjentów rocznie oczekuje w Polsce na zabieg endoprotezoplastyki. Epidemia była kluczowym uwarunkowaniem zaburzającym funkcjonowanie w obszarze udzielania tych świadczeń w 2020 r. Należy się liczyć z faktem wzrostu liczby oczekujących chorych na operację. Dlatego potrzebujemy wiedzy, jak postępować z pacjentem w przypadkach odroczonych zabiegów endoprotezoplastyki biodra i kolana w zakresie bezpiecznej terapii przeciwbólowej. Drabina analgetyczna to schemat stosowania leków przeciwbólowych, opracowany przez WHO. Schemat ten zawiera kilka stopni odczuwania bólu, do których przypisane zostały odpowiednie leki, jakie powinny być użyte w celu jego zniesienia. Zastosowanie siarczanu chondroityny (leki RX) i iniekcji dostawowych z kwasu hialuronowego wydaje się być bezpiecznym i skutecznym rozwiązaniem problemu bólu w trakcie oczekiwania na operację.

W obecnych czasach obserwujemy, jak postęp technologiczny dotyka każdego obszaru życia, w tym medycyny i szeroko pojętej ochrony zdrowia. Strony internetowe i aplikacje poświęcone konkretnym schorzeniom stają się coraz bardziej popularne, co jest związane z postępującym wzrostem dostępności do internetu, komputera i telefonów komórkowych. W niniejszym artykule omówiono interesujące przykłady narzędzi dostępnych w języku polskim, które mogą mieć zastosowanie u pacjenta ortopedycznego. Korzystanie z innowacyjnych rozwiązań może stanowić pomoc w zakresie dostępu do informacji zdrowotnych, a niejednokrotnie też niezbędne uzupełnienie klasycznych wizyt lekarskich, ale nie może zastąpić wizyty u lekarza.