Autor: Paweł Łęgosz

Niedokrwistość w okresie okołooperacyjnym jest jednym z niekorzystnych czynników rokowniczych. Wpływa m.in. na zwiększenie zachorowalności i śmiertelności, głównie w populacji osób starszych, a także na wydłużenie okresu rekonwalescencji, rehabilitacji pooperacyjnej oraz długości hospitalizacji. Wykazano pozytywną korelację między przedoperacyjnym stopniem niedokrwistości a częstością przetoczeń krwi w okresie okołooperacyjnym. Zasadnym jest więc prawidłowe leczenie niedokrwistości u pacjentów oddziałów ortopedycznych w okresie okołooperacyjnym, a także wnikliwa diagnostyka w kierunku niedokrwistości u chorych kwalifikowanych do zabiegów planowych. Metoda leczenia niedokrwistości jest wybierana na podstawie etiologii, stopnia nasilenia i stanu klinicznego chorego. Do najczęściej stosowanych metod należy suplementacja doustnymi preparatami żelaza. Zgodnie z danymi epidemiologicznymi najczęstszą przyczyną niedokrwistości w ujęciu globalnym są niedobory żelaza. Wiele źródeł zaleca wdrożenie leczenia żelazem w formie doustnej lub dożylnej w przypadku zdiagnozowania niedokrwistości przed planową operacją. Terapia preparatami doustnymi powinna trwać cztery–sześć tygodni przed planowaną operacją. Wykazano, że istotnie wpływa to na zmniejszenie częstości powikłań oraz liczby przetoczonych jednostek preparatów krwiopochodnych. Ze względu na ryzyko związane z przetoczeniami istotne jest minimalizowanie częstości tych procedur. Jedną z możliwości jest prawidłowa diagnostyka oraz leczenie niedokrwistości u chorych przed planowymi operacjami ortopedycznymi.

Tendinopatie oraz entezopatie to określenie przewlekłego zespołu bólowego ścięgien i przyczepów mięśniowych. U podstaw problemu leży zaburzenie równowagi między czynnikami regeneracyjnymi a obciążeniem ścięgna. W zależności od etiologii tendinopatie można podzielić na ostre i przewlekłe. Dotykają one wielu grup pacjentów, zarówno osoby aktywne fizycznie, jak i te o niskiej aktywności oraz w podeszłym wieku. Leczenie tendinopatii opiera się głównie na podejściu zachowawczym, z wyjątkiem znaczących uszkodzeń czy zerwania ścięgna. Poniższy artykuł przybliża zarys problemu, jakim są tendinopatie, ich czynniki ryzyka oraz metody leczenia, w tym suplementację preparatami zawierającymi kolagen typu I oraz glikozaminoglikany.

Ponad 200 tys. pacjentów rocznie oczekuje w Polsce na zabieg endoprotezoplastyki. Epidemia była kluczowym uwarunkowaniem zaburzającym funkcjonowanie w obszarze udzielania tych świadczeń w 2020 r. Należy się liczyć z faktem wzrostu liczby oczekujących chorych na operację. Dlatego potrzebujemy wiedzy, jak postępować z pacjentem w przypadkach odroczonych zabiegów endoprotezoplastyki biodra i kolana w zakresie bezpiecznej terapii przeciwbólowej. Drabina analgetyczna to schemat stosowania leków przeciwbólowych, opracowany przez WHO. Schemat ten zawiera kilka stopni odczuwania bólu, do których przypisane zostały odpowiednie leki, jakie powinny być użyte w celu jego zniesienia. Zastosowanie siarczanu chondroityny (leki RX) i iniekcji dostawowych z kwasu hialuronowego wydaje się być bezpiecznym i skutecznym rozwiązaniem problemu bólu w trakcie oczekiwania na operację.

W obecnych czasach obserwujemy, jak postęp technologiczny dotyka każdego obszaru życia, w tym medycyny i szeroko pojętej ochrony zdrowia. Strony internetowe i aplikacje poświęcone konkretnym schorzeniom stają się coraz bardziej popularne, co jest związane z postępującym wzrostem dostępności do internetu, komputera i telefonów komórkowych. W niniejszym artykule omówiono interesujące przykłady narzędzi dostępnych w języku polskim, które mogą mieć zastosowanie u pacjenta ortopedycznego. Korzystanie z innowacyjnych rozwiązań może stanowić pomoc w zakresie dostępu do informacji zdrowotnych, a niejednokrotnie też niezbędne uzupełnienie klasycznych wizyt lekarskich, ale nie może zastąpić wizyty u lekarza.

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego i kolanowego należą do najczęściej wykonywanych operacji we współczesnej ortopedii. Coraz częściej znajdują zastosowanie implanty „szyte na miarę”. Te niestandardowe endoprotezy powstają w oparciu o specyficzny skan 3D stawu biodrowego, który przedstawia indywidualny kształt np. panewki, kanału udowego. Należy szczególny nacisk położyć na fakt, że właściwy dobór implantu, jego konstrukcja oraz staranność implantacji są czynnikami wpływającymi na satysfakcję. Obecnie wszystkie dostępy operacyjne pozwalają chirurgom z powodzeniem wykonać ten niezwykły zabieg chirurgiczny w warunkach pobytu dobowego u większości zdrowych pacjentów. Implanty „custom-made” są często jedyną szansą dla pacjentów na odzyskanie bezbolesnej funkcji kończyny.

Przerzuty raka jasnokomórkowego nerki do kości ze złamaniem patologicznym stanowią poważny problem leczniczy. Pojedyncze ogniska należy traktować jak guz pierwotny i resekować w całości. Przerzut raka jasnokomórkowego nerki cechuje się patologicznym unaczynieniem, które wymaga przedoperacyjnej embolizacji. Zastosowanie okularów MR umożliwia realistyczne planowanie operacji, ułatwia resekcję guza, resekcję kości i wpływa na zmniejszenie czasu operacji, utratę krwi i zmniejszenie ryzyka infekcji.

W dziedzinie ortopedii i traumatologii leczenie przyczynowe w dużej mierze opiera się na leczeniu operacyjnym. Wciąż aktywna, ogólnoświatowa pandemia dotyka również tego obszaru medycyny, skłaniając do pytań: czy przedoperacyjne postawienie rozpoznania COVID-19 wpływa na współczynnik śmiertelności u pacjentów leczonych chirurgicznie? Czy odroczenie terminu leczenia operacyjnego o kilka tygodni od momentu diagnozy COVID-19 może wpłynąć na 30-dniowy współczynnik zgonów wśród operowanych pacjentów? Czy odroczenie terminu operacji powinno mieć miejsce zarówno w przypadku symptomatycznych, jak i asymptomatycznych chorych z dodatnim wynikiem testu w kierunku SARS-CoV-2? Jeśli istnieje zależność między przebyciem COVID-19 a ryzykiem zgonu pooperacyjnego i co mogłoby być czynnikiem sprawczym wystąpienia tego zjawiska? Czy wreszcie, jak długo należy odwlekać leczenie operacyjne po szczepieniu przeciwko SARS-CoV-2? Odpowiedzi na te i inne pytania oraz podsumowanie dotychczas przeprowadzonych metaanaliz traktujących o wspomnianych zależnościach zostaną zawarte w naszym artykule.

Istotna rola witaminy D w funkcjonowaniu wielu układów organizmu ludzkiego została relatywnie dobrze poznana. Początkowo witamina ta wiązana była głównie z chorobami układu mięśniowo-szkieletowego, takimi jak krzywica i osteoporoza. Obecnie witamina D ma udokumentowane znaczenie niemal w każdej gałęzi medycyny. Obniżone jej stężenia zostały powiązane m.in. z licznymi chorobami autoimmunologicznymi, endokrynologicznymi, kardiologicznymi oraz dermatologicznymi. Również w ginekologii i położnictwie znaczenie witaminy D jest ogromne. Zainteresowanie witaminą D rośnie proporcjonalnie do liczby publikowanych badań i doniesień. Wytyczne licznych towarzystw naukowych obejmują coraz więcej wskazań do oznaczenia stężeń oraz ewentualnej suplementacji witaminy D. W artykule przedstawiono zarys szerokiego spektrum działań witaminy D ze szczególnym uwzględnieniem układu mięśniowo-szkieletowego, kryteriów diagnostycznych niedoborów oraz podstawowych wytycznych suplementacji. Rola witaminy D jest coraz lepiej poznawana, jednak wymagane są dalsze badania nad korelacją jej niedoborów z poszczególnymi jednostkami chorobowymi. Obecnie zainteresowaniem cieszą się publikacje dotyczące wpływu tej witaminy na wystąpienie oraz przebieg infekcji COVID-19.