Autor: Wojciech Łabędź

Wstęp: Niestabilność kręgosłupa jest wynikiem przewlekłych zmian degeneracyjnych segmentu ruchowego. W przypadkach nieskuteczności leczenia zachowawczego i małoinwazyjnego proponuje się stabilizację międzytrzonową. W celu wytworzenia zrostu segmentu ruchowego i odtworzenia anatomii kręgosłupa szerokie zastosowanie znalazły implanty międzytrzonowe. Istnieje kilka technik ich wprowadzania: z dostępu tylnego – pośrodkowo lub przezotworowo, w wybranych przypadkach również z dostępu bocznego, czy przedniego pozaotrzewnowego, a nawet osiowego przyguzicznego. Artykuł przedstawia najczęściej stosowane wybrane techniki stabilizacji międzytrzonowej w obrębie kręgosłupa.
 

Abstract: Spine instability is the result of chronic degenerative changes in the motor segment. In cases of ineffectiveness of conservative and minimally invasive treatment, intervertebral stabilization is proposed. In order to create fusion of the movement segment and restore anatomy of the spine, intervertebral implants have been widely used. There are several techniques for their introduction: from the posterior access – medially or transforaminally, in selected cases also from the lateral or anterior retroperitoneal approach, even axial paracoccygeal approach is used. The article presents the most commonly used techniques of interbody spine stabilization.
 

Niskoenergetyczne złamania kręgów są częstym powodem porad udzielanych przez lekarzy pierwszego kontaktu, ortopedów i innych specjalistów. Problem dotyczy zwykle osób starszych, głównie kobiet, chorujących na osteoporozę. Ocenia się, że u 25% kobiet w wieku pomenopauzalnym wystąpi co najmniej jedno złamanie kompresyjne w obrębie kręgosłupa. Pojedyncze złamanie kompresyjne kręgu pięciokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia kolejnych złamań. Najczęstszą lokalizacją jest połowa części piersiowej kręgosłupa (Th7, Th8) oraz okolica piersiowo-lędźwiowa (Th12, L1). Chorzy mogą odczuwać silny ból grzbietu, co prowadzi do zmniejszonej aktywności, ogólnego osłabienia i depresji. Stwierdzono, że śmiertelność u tych chorych wzrasta stosownie do liczby złamanych kręgów. Około 30% chorych nie odpowiada na leczenie zachowawcze [1].

Cel: Przedstawienie problemu złamań osteoporotycznych kręgów oraz metod leczniczych aktualnie stosowanych w ortopedii.

Dyskopatia lędźwiowa jest chorobą uwarunkowaną wieloczynnikowo, najlepiej udowodnionym czynnikiem jest starzenie. Z czasem w obrębie krążka międzykręgowego zacierają się granice pomiędzy jądrem miażdżystym a pierścieniem włóknistym. Jądro staje się coraz bardziej sztywne i suche, a w jego odwodnionych częściach powstają pęknięcia, prowadzące do rozdarć promieniowych w kierunku tylnym lub tylno-bocznym. Często  towarzyszy im przemieszczenie jądra miażdżystego w kierunku grzbietowym, prowadząc do powstania przepukliny krążka międzykręgowego w postaci protruzji lub ekstruzji. Podstawowym objawem choroby jest ból: dyskogenny lub korzeniowy. Dolegliwości bólowe powodują zmiany w sylwetce pacjenta w płaszczyźnie czołowej i strzałkowej (sylwetka skoliotyczna) i ograniczeniem ruchomości kręgosłupa.  Z czasem dochodzi do upośledzenia  kontroli nerwowo-mięśniowej mięśnia poprzecznego brzucha oraz mięśnia wielodzielnego. W badaniu klinicznym najistotniejszy jest objaw Lasegue’a, a najważniejszym badaniem obrazowym- rezonans magnetyczny. Wśród procedur fizjoterapeutycznych w leczeniu dyskopatii udowodnione działanie mają ćwiczenia stabilizacji i terapia manualna. Farmakoterapia pierwszej linii to paracetamol i niesterydowe leki przeciwzapalne, w zaostrzeniach objawów stosuje się opioidy. Wspomagająco znajdują zastosowanie miorelaksanty i  benzodiazepiny, podobnie jak leki przeciwdepresyjne oraz przeciwpadaczkowe. Stosowanie ortez, edukacja chorego, psychoterapia i zmiana stylu życia są uzupełnieniem leczenia zachowawczego. W przypadku nieskuteczności metod zachowawczych rozważa się leczenie operacyjne.
 

Bóle części lędźwiowej kręgosłupa dotyczą 70–85% osób co najmniej raz w życiu. Częstość ich występowania wzrasta z wiekiem. Stanowią one najczęstszą przyczynę niesprawności u osób w wieku
45–65 lat. Leczenie operacyjne jest metodą z wyboru u chorych z przewlekłym, upośledzającym funkcjonalnie bólem i znacznym zmniejszeniem poziomu jakości życia przy braku odpowiedzi na leczenie zachowawcze. Otwarta dyscektomia jest podstawową metodą odbarczającą struktury nerwowe w przebiegu przepukliny krążka międzykręgowego. Wśród metod alternatywnych do otwartego zabiegu wymienia się: mikrodyscektomię, przezskórną endoskopową mikrodyscektomię oraz szereg procedur zmniejszających ciśnienie wewnątrzdyskowe. Wybór metody operacyjnej wymaga każdorazowo indywidualnej, aktualnej oceny stanu klinicznego chorego w korelacji z badaniem obrazowym. Metodę operacyjną dobiera się tak, aby sprostać oczekiwaniom chorego dotyczącym stopnia inwazyjności, określając przy tym ryzyko niepowodzenia.