Autor: Juliusz Huber

W operacjach pediatrycznych na kręgosłupie, w tym korekcji młodzieńczej skoliozy idiopatycznej, podczas monitoringu neurofizjologicznego coraz częściej zwraca się uwagę z jednej strony na zwiększenie precyzji pomiaru przewodnictwa impulsów nerwowych w szlakach rdzenia kręgowego, a z drugiej – na zmniejszenie ryzyka inwazyjności stosowanych metod stymulacji i rejestracji. Nowością w tym zakresie jest rejestracja potencjałów za pomocą elektrod powierzchniowych vs. igłowych, które są stosowane jako standard. Celem artykułu jest prezentacja wyników badań porównawczych neuromonitoringu śródoperacyjnego, podczas jednoczesnej rejestracji za pomocą elektrod powierzchniowych oraz igłowych ruchowych potencjałów wywołanych (MEP) indukowanych bodźcem elektrycznym przezczaszkowo. Przedstawiono wyniki analizy parametrów amplitudy oraz latencji potencjałów rejestrowanych przed i po korekcji skolioz, wskazujących na użyteczność nieinwazyjnej rejestracji elektrodami powierzchniowymi, przy zachowaniu zasady ich precyzyjności w określeniu przewodnictwa neuronalnego w szlakach rdzeniowych.

Należy przyjąć, że lepszą skuteczność leczenia usprawniającego chorych z iSCI na poziomie szyjnym kręgosłupa uzyskuje się metodami spersonalizowanej kinezyterapii z uzupełnieniem współczesnych metod fizykoterapii, takich jak elektroterapia nerwów oraz zabiegi wysokoczęstotliwościowej przezczaszkowej stymulacji magnetycznej. Te ostatnie obecnie nie są zawarte w standardach leczenia zachowawczego. W przedstawianej pracy badania neurofizjologiczne wykonano przed cyklem intensywnej, indywidualnie dobranej neurorehabilitacji z zastosowaniem technik kinezyterapii oraz tuż po jej zakończeniu. W tej pracy celami były opis proponowanego algorytmu leczenia zachowawczego i ocena jego skuteczności w pięciomiesięcznej obserwacji. Spersonalizowany algorytm postępowania fizjoterapeutycznego dla chorych z niecałkowitym uszkodzeniem rdzenia kręgowego, na podstawie wyników badań neurofizjologicznych, ukierunkowany na reedukację ruchowo-czuciową, prowadzi do umiarkowanej poprawy sprawności jednostek ruchowych mięśni kończyn górnych oraz przewodnictwa impulsów nerwowych we włóknach ruchowych nerwów pośrodkowych. U chorych tych występuje progresja deficytów czuciowych w zakresie dermatomów C3-C8.

Wstęp: Badania neurofizjologii klinicznej stały się podstawą do opracowania założeń współczesnych, uznanych metod kinezyterapii, stosowanych w leczeniu chorych po udarach niedokrwiennych. W wielu opracowaniach podjęto ocenę skuteczności elektroterapii funkcjonalnej mięśni niedowładnych w terapii tych chorych, ale w programowaniu parametrów aplikowanych bodźców elektrycznych nie uwzględniano oceny stanu funkcjonalnego układów mięśniowego i nerwowego przed podjęciem leczenia. W tym artykule opisano metodologię i wstępne wyniki diagnostyki i leczenia z wykorzystaniem funkcjonalnej stymulacji nerwowo-mięśniowej (NMFES), opartej na przesłankach neurofizjologicznych otrzymanych z rejestracji elektromiograficznych mięśni działających antagonistycznie na stawie nadgarstka i skokowym w obserwacji długoterminowej. Spersonalizowane podejście do zagadnienia elektrostymulacji funkcjonalnej chorych po udarach niedokrwiennych skutkuje trwałą poprawą wzorca czynności naprzemiennej mięśni stawu skokowego i nadgarstka, regulowanych mechanizmami ośrodkowymi na poziomie rdzenia kręgowego na zasadzie sprzężenia zwrotnego, poprawą sprawności jednostek ruchowych badanych mięśni w warunkach maksymalnego skurczu oraz obniżeniem objawu spastyczności. Lepsze wyniki leczenia NMFES razem z zabiegami kinezyterapii w leczeniu chorych po udarach niedokrwiennych w porównaniu do stosowania samych zabiegów kinezyterapii przekonują o zasadności leczenia skojarzonego.

Wstęp: Powodzenie leczenia spondyloortopedycznego deformacji kręgosłupa uzależnione jest od wielu czynników, w tym braku jatrogennego wpływu samego zabiegu chirurgicznego w odniesieniu do struktur nerwowych. W przypadkach operacji korekcji skrzywienia bocznego kręgosłupa zwiększenie bezpieczeństwa zabiegu możliwe jest dzięki przeprowadzanemu śródoperacyjnie monitoringowi neurofizjologicznemu. Procedura ta obejmuje weryfikację przewodnictwa impulsów nerwowych w szlakach ruchowych i czuciowych rdzenia kręgowego oraz korzeni rdzeniowych metodami neurofizjologicznymi z wykorzystaniem impulsów stymulujących elektrycznych lub pola magnetycznego.  Celem artykułu jest prezentacja metodologii oraz interpretacji wyników neuromonitoringu śródoperacyjnego na przykładzie implantacji instrumentarium korekcyjnego, towarzyszącej operacji skolioz. Dzięki tej publikacji możliwe będzie zasugerowanie ortopedom innych możliwości aplikacji neuromonitoringu w trakcie operacji chirurgicznych związanych z podwyższonym ryzykiem uszkodzenia struktur nerwowych. Ponadto wskazuje się na metodologicznie uzasadnioną wyższą użyteczność rejestracji ruchowych potencjałów wywołanych (MEP) nad somatosensorycznymi potencjałami wywołanymi (SEP).

Abstract: The success of spondyloorthopaedic treatment in cases of patients with spinal deformities depends on many factors, including the lack of iatrogenic impact of the surgery itself in relation to nerve structures. In patients undergoing correction of lateral curvature of the spine, the increase of safety of the procedure is possible thanks to neurophysiological monitoring carried out intraoperatively. This procedure includes verification of the nerve impulse transmission in the motor and sensory pathways of the spinal cord as well as the spinal roots using neurophysiological procedures with electrical or magnetic stimuli. The aim of the article is to present the methodology and interpretation of intraoperative neuromonitoring results on the examples of corrective implantation of instrumentation accompanying the scoliosis surgery. Thanks to this publication, it will be possible to suggest the orthopaedists with other possibilities of neuromonitoring applications during surgical operations related to an increased risk 
of damage to nerve structures. The presented examples point to a methodologically justified advantage of motor evoked potential recordings (MEPs) over somatosensory evoked potentials (SEPs).