Występowanie blizn jako naturalny proces gojenia ran spowodowanych urazem bądź zabiegiem chirurgicznym stanowi problem o różnym nasileniu, często zależny nie tylko od rozległości ran, ale też od wielu innych czynników biorących udział w powstaniu i gojeniu rany. Często powstałe blizny powodują przykre doznania emocjonalne, ale też – w przypadku hipertrofii – mogą być nieprzyjemne fizycznie.
Autor: Piotr Zamojcin
lek. med.; Klinika Ortopedii Ogólnej, Onkologicznej i Traumatologii, Ortopedyczno-Rehabilitacyjny. Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego jest zaburzeniem obejmującym uszkodzenie chrząstki stawowej ze stopniowym niszczeniem macierzy inicjowanej przez mikro- lub makrourazy aktywujące miejscowo przebiegający proces zapalny. W początkowym etapie choroba manifestuje się zmianami na poziomie molekularnym (zaburzenia metabolizmu tkankowego), następnie doprowadza do zmian anatomicznych i fizjologicznych w postaci degradacji chrząstki stawowej, przebudowy kości, formowania osteofitów, stanów zapalnych stawu i utraty prawidłowej funkcji stawu. Typowymi metodami leczenia zmniejszającymi dolegliwości w chorobie zwyrodnieniowej jest farmakoterapia doustna, miejscowa terapia przeciwzapalna, miejscowa suplementacja poprawiająca właściwości lepkosprężyste płynu stawowego hialuronianem sodu, co także zmniejsza tarcie powierzchni stawowych. Ostatecznym rozwiązaniem pozostaje endoprotezoplastyka. Ze względu na przeciwwskazania do stosowania leków doustnych oraz degeneracyjne działanie preparatów sterydowych podawanych miejscowo do stawu kolanowego zaleca się wiskosuplementację jako prewencję bólu. Istnieją liczne badania potwierdzające skuteczność stosowania hialuronianu sodu w dolegliwościach bólowych związanych z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego.
Chrząstka stawowa stanowi strukturę wieńczącą kość. Odżywiana z warstwy podchrzęstnej oraz gównie z płynu stawowego, narażona na nacisk i wstrząsy ma wspierać ruch ślizgowy powierzchni stawowych względem siebie. Chrząstka stawowa zbudowana jest z chondrocytów, wokół których znajduje się macierz stanowiąca 90% jej masy. Macierz składa się w ponad 65% z wody, białek i lipidów. Białkami budującymi macierz w głównej mierze stanowi kolagen i proteoglikany.
Zidentyfikowano ponad 20 różnych rodzajów kolagenu, z czego głównie występują typy od I do XII. Funkcją kolagenu jest budowa sieci dającej przestrzenny kształt, odporność na ściskanie czy rozciąganie [1].
Krioterapia – zarówno miejscowa, jak i ogólnoustrojowa (kriokomora), ma od wielu lat pozytywne wyniki we wspomaganiu leczenia chorób narządu ruchu. Stosowanie terapii poprzez stymulację krążenia w miejscu schorzenia, dostarczanie przez organizm wzmożonych ilości katecholamin czy kortykosterydów wpływa pozytywnie na proces regeneracyjny tej okolicy. Uważa się, że skojarzone leczenie
z wykorzystaniem krioterapii ma znaczenie w dochodzeniu do stanu zdrowia także u sportowców.
Choroba zwyrodnieniowa stawów jest jedną z istotniejszych przyczyn powodującą niepełnosprawność u osób w podeszłym wieku. W terapii bólu tkanek układu mięśniowo-szkieletowego szerokie zastosowanie mają niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ), jednak ich toksyczne działanie nie pozostaje obojętne wobec przewodu pokarmowego, układu krążenia oraz negatywnego wpływu na nerki. Stosowanie miejscowe tej grupy leków znajduje odzwierciedlenie w wytycznych europejskich i amerykańskich jako powodujące mniej skutków ubocznych i bezpieczniejsze na początkowym etapie chorobie zwyrodnieniowej stawów. Dolegliwości bólowe pozostają jednym z czynników dyskomfortu chorego, ale za istotne uważa się także nasilenie stresu wynikającego z ograniczenia mobilności, łatwiejszą męczliwość i zaburzenia snu [1]. Na dalszym etapie zwiększa się też śmiertelność pacjentów ze względu na powikłania sercowo-naczyniowe oraz zaburzenia metaboliczne [2].
Staw rzepkowo-udowy stanowiący jeden z dwóch stawów tworzących staw kolanowy często jako pierwszy daje objawy podczas tworzących się zmian zwyrodnieniowych. Przenosząc znaczne przeciążenia podczas pracy aparatu wyprostnego kolana narażany jest w dużej mierze na uszkodzenia. Poniżej przedstawiona została grupa schorzeń częściej występujących w przedziale rzepkowo-udowym.
Niezdenaturowany kolagen typu II jest od lat stosowanym suplementem diety wspomagającym leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów. Jego przyjmowanie budzi kontrowersje, jednak prowadzone badania udowadniają zasadność włączania preparatu do terapii. W artykule omówiono leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów z zastosowaniem kolagenu typu II na podstawie przeglądu badań.
Wiskosuplementacja, czyli dostawowa iniekcja kwasu hialuronowego, ma przede wszystkim na celu asekurację powierzchni stawowych w celu zapobieżenia pogłębiania zmian już powstałych, a w pewnych przypadkach profilaktykę przed pojawieniem się zmian o charakterze przeciążeniowym. Szczególnie dotyczy to stawów narażonych na maksymalne obciążenia (staw kolanowy) u osób aktywnych sportowo.