Dział: Z praktyki ortopedy

Podstawowym założeniem Medycyny Ortopedycznej według Cyriaxa jest leczenie wzorca klinicznego. Przez zaproponowany w metodzie wywiad i badanie funkcjonalne uzyskujemy kompletną informacje na temat badanego pacjenta. Symptomy i objawy są interpretowane i skatalogowane w formie „wzorców klinicznych”. „Wzorzec kliniczny” jest szczególnym zachowaniem się zaburzeń lub grup zaburzeń. Dla wszystkich obrazów klinicznych metoda oferuje lokalne, bezpośrednie, sprawne 
i korzystne ekonomicznie leczenie.

Różnicowanie można przeprowadzić przez szczegółowy wywiad i badanie funkcjonalne, a dokładną lokalizacje podrażnionych struktur można poznać albo przez obecność objawów lokalizujących albo przez palpację. W tak łatwy sposób można przejść do diagnozy takiej jak zapalenie ścięgna m. supraspinatus leżące na przyczepie i dokładniej na włóknach powierzchownych. Wówczas możemy mówić o szczegółowej diagnozie. Tylko wtedy możliwe jest precyzyjne leczenie, które daje maksimum skuteczności przy minimum terapii.

Choroba zwyrodnieniowa stawów (ang. osteoarthritis – OA) jest jednym z najczęstszych problemów układu mięśniowo-szkieletowego. Przez wiele lat była rozpatrywana jako schorzenie, w przebiegu którego komponenta zapalna nie odgrywała istotnej roli, a zasadniczymi czynnikami rozwoju były zmiany degeneracyjne w obrębie chrząstki stawowej i kości powstałe w wyniku powtarzających się mikrourazów mechanicznych (ang. wear and tear disease). Obecnie wiadomo, że choroba zwyrodnieniowa nie dotyczy jedynie chrząstki stawowej, ale wszystkich struktur tworzących staw, takich jak podchrzęstna warstwy kostnej, maziówka, więzadła i mięśnie okolicy stawu. Coraz więcej wiadomo o istotnej roli komponenty zapalnej w rozwoju i progresji choroby. Podkreślana jest rola maziówki oraz hormonów tkanki tłuszczowej w nasileniu zapalenia. Obecność licznych mediatorów stanu zapalnego, takich jak chemokiny, interleukiny, metaloproteinazy i inne, wykazuje dodatnią korelację z nasileniem dolegliwości bólowych i dysfunkcją pacjentów. W związku z tym leczenie tej jednostki chorobowej powinno być ukierunkowane na zmniejszenie stanu zapalnego. W tym celu stosuje się głównie leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) stosowanych miejscowo lub ogólnoustrojowo. Są to jedne z najczęściej przyjmowanych i najskuteczniejszych leków w tej chorobie. Mogą jednak powodować reakcje niepożądane. W związku z tym w przypadku przeciwwskazań stosuje się także inne metody, np. dostawowe iniekcje kwasu hialuronowego, glikokortykosteroidów oraz glikozaminoglikanów. W aspekcie każdego z wymienionych wykazano działanie przeciwzapalne. Pacjentowi można także zaproponować paracetamol i kapsaicynę, jednak leki te mają małe znaczenie w zmniejszaniu komponenty zapalnej i działają głównie przeciwbólowo. Część badań wykazała także, że odpowiednio prowadzona rehabilitacja i fizykoterapia może mieć znaczenie w redukcji stanu zapalnego. W artykule autorzy przedstawiają zarys etiologii i patogenezy choroby zwyrodnieniowej, głównie w aspekcie stanu zapalnego oraz metody farmakoterapii, które mają znaczenie dla zmniejszenia nasilenia komponenty zapalnej w chorobie. 

Wrodzone wady ubytkowe kończyn dolnych są jednymi z największych wyzwań współczesnej ortopedii dziecięcej i rekonstrukcyjnej. Wprowadzenie i rozwój technik związanych z opracowaną przez Ilizarowa metodą osteogenezy dystrakcyjnej pozwoliły na rozwiązanie najpoważniejszego, wydawałoby się problemu, tj. skrócenia kończyny. Jednak dopiero w trakcie leczenia okazało się, że największym wyzwaniem stało się zrozumienie istoty istniejącej patologii kostnej i stawowej oraz opracowanie stosownej strategii leczenia. W artykule omówione są jednostki chorobowe podlegające najczęściej leczeniu rekonstrukcyjnemu oraz współczesne strategie ich leczenia.

Ból, z którym pacjenci zgłaszają się do lekarza specjalisty chirurgii urazowej i ortopedii, zwykle z uwagi na najczęściej występujące w praktyce natężenie wymaga stosowania skojarzonej farmakoterapii w oparciu o analgetyki nieopioidowe, opioidy, glikokortykosteroidy, a także koanalgetyki oraz chondroitynę i glukozaminę [1]. Jedną z najczęściej stosowanych w ortopedii grup leków są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które z uwagi na swój mechanizm działania w skojarzeniu z analgetykami opioidowymi pozwalają w większości przypadków na skuteczne opanowanie dolegliwości bólowych. Niesteroidowe leki przeciwzapalne z uwagi na swój mechanizm działania mogą indukować uszkodzenia śluzówki przewodu pokarmowego. Jedną z najskuteczniejszych metod profilaktyki gastropatii jest stosowanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej.

Hemipelwektomia jest – względnie rzadko wykonywanywanym zabiegiem resekcji połowy miednicy. Wskazaniem są nowotwory złośliwe i rozległe łagodne nowotwory kości miednicy. Pozostawienie tego rodzaju resekcji bez rekonstrukcji skutkuje bardzo dużym deficytem funkcjonalnym i niskimi poziomem jakości życia. W opisywanym przypadku u 35-letniego chorego z powodu wznowy mięsaka chrzęstnopochodnego usunięto prawie połowę miednicy i dokonano rekonstrukcji połowy miednicy implantem typu custom-made z pozostawieniem otwartego pierścienia miednicy i stabilizacją transsakralną do przeciwległej kości biodrowej. Endoprotezę wykonano na podstawie KT pacjent, zastosowano bezcementowe połączenie z kości.  Impant zastąpił staw biodrowy i bliższą część kości udowej, a także talerz biodrowy wraz przyczepami mięśni pośladkowych. Pooperacyjne badanie histopatologiczne potwierdziło radykalne usunięcie guza z adekwatnym marginesem. W ocenie po sześciu miesiącach od operacji pacjent był samodzielnie chodzący z użyciem pomocniczo jednej kuli łokciowej. Po leczeniu operacyjnym nie odnotowano powikłań septycznych ani mechanicznych.

Bóle części lędźwiowej kręgosłupa dotyczą 70–85% osób co najmniej raz w życiu. Częstość ich występowania wzrasta z wiekiem. Stanowią one najczęstszą przyczynę niesprawności u osób w wieku
45–65 lat. Leczenie operacyjne jest metodą z wyboru u chorych z przewlekłym, upośledzającym funkcjonalnie bólem i znacznym zmniejszeniem poziomu jakości życia przy braku odpowiedzi na leczenie zachowawcze. Otwarta dyscektomia jest podstawową metodą odbarczającą struktury nerwowe w przebiegu przepukliny krążka międzykręgowego. Wśród metod alternatywnych do otwartego zabiegu wymienia się: mikrodyscektomię, przezskórną endoskopową mikrodyscektomię oraz szereg procedur zmniejszających ciśnienie wewnątrzdyskowe. Wybór metody operacyjnej wymaga każdorazowo indywidualnej, aktualnej oceny stanu klinicznego chorego w korelacji z badaniem obrazowym. Metodę operacyjną dobiera się tak, aby sprostać oczekiwaniom chorego dotyczącym stopnia inwazyjności, określając przy tym ryzyko niepowodzenia.

W niniejszym artykule opisano podstawy sedacji i monitorowanej opieki anestezjologicznej w ortopedii. Sedacja powinna zapewnić pacjentowi wysoki poziom satysfakcji przy minimalnych działaniach niepożądanych i powikłaniach. W artykule omówiono zastosowanie podstawowych leków, włącznie z midazolamem, propofolem i opioidami. Opisano również działania niepożądane stosowanych leków i technik sedacji. Wybór odpowiedniego sposobu sedacji powinien być oparty na stanie ogólnym pacjenta, jego wieku oraz zastosowanych lekach znieczulenia miejscowego. Stosowana technika sedacji powinna zapewnić szybkie i całkowite wybudzenie przy minimalnym ryzyku pooperacyjnych nudności, wymiotów oraz ryzyka depresji oddechowej. 
 

W technice leczenia operacyjnego superhip (ang. systematic utilitarian procedure for extremity reconstruction – SUPER) szerokie spektrum chirurgicznego działania ma na celu skorygowanie wszystkich elementów deformacji we wrodzonym niedorozwoju uda. Obejmuje ono skorygowanie w jednym etapie operacyjnym patologii miednicy, stawu biodrowego, bliższego końca kości udowej oraz likwidację przykurczu stawu biodrowego w zgięciu, odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej. Takie działanie umożliwia poprawę pokrycia głowy kości udowej przez panewkę oraz przywrócenie prawidłowego anatomicznie i biomechanicznie ustawienia bliższego końca kości udowej. Powięź szeroka jest wykorzystywana do rekonstrukcji więzadeł kolana według procedury typu superknee lub usuwana, jeżeli kolano jest stabilne.