Autor: Jacek Kaczmarczyk

Wiskosuplementacja dostawowa jest coraz powszechniej stosowaną terapią w przypadkach zarówno uszkodzeń chrząstki stawowej, jak i wczesnych zmian zwyrodnieniowych. Szczególne znaczenie ma to w leczeniu zmian stawu kolanowego. Częstość urazów kolana oraz szeroki zakres stosowania artroskopii operacyjnej sprzyjają zastosowaniu dostawowemu kwasów hialuronowych różnej generacji. W pracy przedstawiono przegląd współczesnej wiedzy na ten temat, oparty na literaturze światowej i doświadczeniach własnych autora.

Wstęp: Wiskosuplementacja dostawowa jest coraz powszechniej stosowaną terapią w przypadkach zarówno uszkodzeń chrząstki stawowej, jak i wczesnych zmian zwyrodnieniowych. Szczególne znaczenie ma to w leczeniu zmian stawu kolanowego. Częstość urazów kolana oraz szeroki zakres stosowania artroskopii operacyjnej sprzyjają zastosowaniu dostawowemu kwasów hialuronowych różnej generacji. W pracy przedstawiono przegląd współczesnej wiedzy na ten temat, oparty na literaturze światowej i doświadczeniach własnych autora.

Niskoenergetyczne złamania kręgów są częstym powodem porad udzielanych przez lekarzy pierwszego kontaktu, ortopedów i innych specjalistów. Problem dotyczy zwykle osób starszych, głównie kobiet, chorujących na osteoporozę. Ocenia się, że u 25% kobiet w wieku pomenopauzalnym wystąpi co najmniej jedno złamanie kompresyjne w obrębie kręgosłupa. Pojedyncze złamanie kompresyjne kręgu pięciokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia kolejnych złamań. Najczęstszą lokalizacją jest połowa części piersiowej kręgosłupa (Th7, Th8) oraz okolica piersiowo-lędźwiowa (Th12, L1). Chorzy mogą odczuwać silny ból grzbietu, co prowadzi do zmniejszonej aktywności, ogólnego osłabienia i depresji. Stwierdzono, że śmiertelność u tych chorych wzrasta stosownie do liczby złamanych kręgów. Około 30% chorych nie odpowiada na leczenie zachowawcze [1].

Cel: Przedstawienie problemu złamań osteoporotycznych kręgów oraz metod leczniczych aktualnie stosowanych w ortopedii.

Dyskopatia lędźwiowa jest chorobą uwarunkowaną wieloczynnikowo, najlepiej udowodnionym czynnikiem jest starzenie. Z czasem w obrębie krążka międzykręgowego zacierają się granice pomiędzy jądrem miażdżystym a pierścieniem włóknistym. Jądro staje się coraz bardziej sztywne i suche, a w jego odwodnionych częściach powstają pęknięcia, prowadzące do rozdarć promieniowych w kierunku tylnym lub tylno-bocznym. Często  towarzyszy im przemieszczenie jądra miażdżystego w kierunku grzbietowym, prowadząc do powstania przepukliny krążka międzykręgowego w postaci protruzji lub ekstruzji. Podstawowym objawem choroby jest ból: dyskogenny lub korzeniowy. Dolegliwości bólowe powodują zmiany w sylwetce pacjenta w płaszczyźnie czołowej i strzałkowej (sylwetka skoliotyczna) i ograniczeniem ruchomości kręgosłupa.  Z czasem dochodzi do upośledzenia  kontroli nerwowo-mięśniowej mięśnia poprzecznego brzucha oraz mięśnia wielodzielnego. W badaniu klinicznym najistotniejszy jest objaw Lasegue’a, a najważniejszym badaniem obrazowym- rezonans magnetyczny. Wśród procedur fizjoterapeutycznych w leczeniu dyskopatii udowodnione działanie mają ćwiczenia stabilizacji i terapia manualna. Farmakoterapia pierwszej linii to paracetamol i niesterydowe leki przeciwzapalne, w zaostrzeniach objawów stosuje się opioidy. Wspomagająco znajdują zastosowanie miorelaksanty i  benzodiazepiny, podobnie jak leki przeciwdepresyjne oraz przeciwpadaczkowe. Stosowanie ortez, edukacja chorego, psychoterapia i zmiana stylu życia są uzupełnieniem leczenia zachowawczego. W przypadku nieskuteczności metod zachowawczych rozważa się leczenie operacyjne.
 

Bóle części lędźwiowej kręgosłupa dotyczą 70–85% osób co najmniej raz w życiu. Częstość ich występowania wzrasta z wiekiem. Stanowią one najczęstszą przyczynę niesprawności u osób w wieku
45–65 lat. Leczenie operacyjne jest metodą z wyboru u chorych z przewlekłym, upośledzającym funkcjonalnie bólem i znacznym zmniejszeniem poziomu jakości życia przy braku odpowiedzi na leczenie zachowawcze. Otwarta dyscektomia jest podstawową metodą odbarczającą struktury nerwowe w przebiegu przepukliny krążka międzykręgowego. Wśród metod alternatywnych do otwartego zabiegu wymienia się: mikrodyscektomię, przezskórną endoskopową mikrodyscektomię oraz szereg procedur zmniejszających ciśnienie wewnątrzdyskowe. Wybór metody operacyjnej wymaga każdorazowo indywidualnej, aktualnej oceny stanu klinicznego chorego w korelacji z badaniem obrazowym. Metodę operacyjną dobiera się tak, aby sprostać oczekiwaniom chorego dotyczącym stopnia inwazyjności, określając przy tym ryzyko niepowodzenia.