Autor: Marta Wiśniewska

Choroba de Quervain’a to choroba polegająca na zapaleniu pochewki pierwszego grzbietowego przedziału nadgarstka. Etiologia najczęściej nie jest znana, choć choroba może częściej występować u osób wykonujących częste ruchy kciukiem. 

Główne dolegliwości to ból (trwający kilka tygodni, a nawet miesięcy) po promieniowej stronie nadgarstka i/lub u podstawy kciuka, nasilający się przy ruchach kciuka, zwłaszcza przy jego prostowaniu i przywodzeniu.

W badaniu klinicznym możemy zaobserwować niewielki obrzęk i tkliwość okolicy I przedziału nadgarstka, zwłaszcza nad wyrostkiem rylcowatym kości promieniowej. Do potwierdzenia diagnozy możemy wykonać charakterystyczny dla tego zespołu test Finkelsteina. 

Leczenie nieoperacyjne (tj. stosowanie kortykosteroidów, stosowanie ortezy, fizykoterapia) daje z reguły bardzo dobre efekty. Bardzo ważne jest unikanie czynności, które prowokują dolegliwości. 

W niektórych przypadkach lub niepowodzeniu metod zachowawczych można zaproponować operację polegającą na odbarczeniu I przedziału prostowników poprzez przecięcie troczka. 

Rokowanie w zespole de Quervain jest z reguły dobre. Połączenie różnych metod leczenia zachowawczego daje zadowalające efekty. 

Choroba Dupuytrena jest powszechnie występującą dolegliwością, z którą mają do czynienia lekarze różnych specjalności. Polega ona na bliznowaceniu rozcięgna dłoniowego z postępującym przykurczem zgięciowym palców. Nazwa tej przypadłości pochodzi od nazwiska francuskiego chirurga, który w 1831 r. po raz pierwszy opisał tą jednostkę chorobową. Przykurcz Dupuytrena najczęściej dotyczy stawów śródreczno-paliczkowych (MP) oraz międzypaliczkowych bliższych (PIP) palców serdecznego i małego. Jest to choroba związana z rozrostem komórek rozcięgna dłoniowego, które powodują powstawanie guzków i przykurcz w palcach. Patofizjologiczna definicja choroby Dupuytrena, to guzki w obrębie rozcięgna dłoniowego, które pod mikroskopem charakteryzują się większym nagromadzeniem komórek fibroblastów i mioblastów.  W porównaniu ze zdrowymi tkankami guzki te zawierają więcej kolagenu typu III, a zdrowe tkanki więcej kolagenu typu I.

Podobne proporcje można zauważyć w tkankach bliznowatych. Typowymi objawami zgłaszanymi przez pacjenta są przykurcz palca i niemożność jego wyprostowania. Może pojawić się również bolesność w okolicy guzka lub pasma. Pacjenci ze znacznym przykurczem będą uskarżać się na problemy z wykonywaniem czynności dnia codziennego. Do rozpoznania choroby Dupuytrena wystarczy wywiad oraz badanie kliniczne. Nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych badań diagnostycznych. Dodatni będzie też test stołu (table top test). W zależności od wielkości przykurczu palców zalecanym leczeniem jest operacja. Trzeba pamiętać, że przykurcz Dupuytrena może się pogłębiać, stąd przy mniejszym przykurczu spodziewamy się lepszych wyników pooperacyjnych. W leczeniu operacyjnym możemy wyróżnić kilka sposobów. Jeden z nich polega na całkowitym przecięciu pasm przykurczających (fasciotomia). Klasyczną metodą operacyjną jest jednak częściowe lub całkowite wycięcie chorobowo zmienionej tkanki (fasciektomia). Metodę tę opisał McCash, nazywając ją otwartą fasciektomią dłoniową. Podsumowując, skuteczne leczenie choroby Dupuytrena polega przede wszystkim na operacji.

W okresie pooperacyjnym bardzo ważne jest wczesne wdrożenie delikatnych ćwiczeń bierno-czynnych i odpowiednia fizjoterapia. Mimo prawidłowo wykonanego zabiegu operacyjnego możliwe są nawroty choroby 
i przykurcze pojawiające się w sąsiednich palcach oraz drugiej ręce.

Jednym z najczęstszych powikłań okołooperacyjnych w większości specjalizacji zabiegowych jest żylna choroba zakrzepowo-zatorowa oraz jej najpoważniejsze powikłanie – zatorowość płucna. Aby uniknąć rozwoju tych powikłań okołooperacyjnych, wprowadzono obowiązkową profilaktykę przeciwzakrzepową. Pierwsze wytyczne opracowane przez interdyscyplinarny zespół specjalistów zostały opublikowane w Polsce w 2002 r. Aktualne wytyczne w ortopedii i traumatologii zostały opublikowane w lutym 2014 r. na łamach czasopisma „Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja”.