Dział: Z praktyki ortopedy

Choroba Dupuytrena jest powszechnie występującą dolegliwością, z którą mają do czynienia lekarze różnych specjalności. Polega ona na bliznowaceniu rozcięgna dłoniowego z postępującym przykurczem zgięciowym palców. Nazwa tej przypadłości pochodzi od nazwiska francuskiego chirurga, który w 1831 r. po raz pierwszy opisał tą jednostkę chorobową. Przykurcz Dupuytrena najczęściej dotyczy stawów śródreczno-paliczkowych (MP) oraz międzypaliczkowych bliższych (PIP) palców serdecznego i małego. Jest to choroba związana z rozrostem komórek rozcięgna dłoniowego, które powodują powstawanie guzków i przykurcz w palcach. Patofizjologiczna definicja choroby Dupuytrena, to guzki w obrębie rozcięgna dłoniowego, które pod mikroskopem charakteryzują się większym nagromadzeniem komórek fibroblastów i mioblastów.  W porównaniu ze zdrowymi tkankami guzki te zawierają więcej kolagenu typu III, a zdrowe tkanki więcej kolagenu typu I.

Podobne proporcje można zauważyć w tkankach bliznowatych. Typowymi objawami zgłaszanymi przez pacjenta są przykurcz palca i niemożność jego wyprostowania. Może pojawić się również bolesność w okolicy guzka lub pasma. Pacjenci ze znacznym przykurczem będą uskarżać się na problemy z wykonywaniem czynności dnia codziennego. Do rozpoznania choroby Dupuytrena wystarczy wywiad oraz badanie kliniczne. Nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych badań diagnostycznych. Dodatni będzie też test stołu (table top test). W zależności od wielkości przykurczu palców zalecanym leczeniem jest operacja. Trzeba pamiętać, że przykurcz Dupuytrena może się pogłębiać, stąd przy mniejszym przykurczu spodziewamy się lepszych wyników pooperacyjnych. W leczeniu operacyjnym możemy wyróżnić kilka sposobów. Jeden z nich polega na całkowitym przecięciu pasm przykurczających (fasciotomia). Klasyczną metodą operacyjną jest jednak częściowe lub całkowite wycięcie chorobowo zmienionej tkanki (fasciektomia). Metodę tę opisał McCash, nazywając ją otwartą fasciektomią dłoniową. Podsumowując, skuteczne leczenie choroby Dupuytrena polega przede wszystkim na operacji.

W okresie pooperacyjnym bardzo ważne jest wczesne wdrożenie delikatnych ćwiczeń bierno-czynnych i odpowiednia fizjoterapia. Mimo prawidłowo wykonanego zabiegu operacyjnego możliwe są nawroty choroby 
i przykurcze pojawiające się w sąsiednich palcach oraz drugiej ręce.

Zakażenia związane z zabiegami ortopedycznymi wywoływane są przede wszystkim przez florę własną pacjenta. Kąpiel antyseptyczna jest procedurą istotnie zmniejszającą liczbę drobnoustrojów kolonizujących miejsce pola operacyjnego.

Stosowanie do kąpieli przedoperacyjnej chlorheksydyny może prowadzić do narastania odsetka drobnoustrojów wielolekoopornych oraz innych efektów niepożądanych. W odróżnieniu od chlorheksydyny stosowanie dichlorowodorku oktenidyny nie prowadzi do powstawania oporności drobnoustrojowej. Ponieważ oktenidyna cechuje się wyższą od chlorheksydyny aktywnością przeciwdrobnoustrojową oraz efektem utrzymującego się działania, powinna być stosowana jako antyseptyk z wyboru do kąpieli pacjenta przed zabiegami ortopedycznymi.

Szpiczak mnogi to złośliwy nowotwór wywodzący się z komórek B znajdujących się w końcowym etapie różnicowania. Choroba charakteryzuje się podwyższonymi poziomami przeciwciał monoklonalnych w surowicy i moczu, niedokrwistością, hiperkalcemią i osteolitycznymi zmianami w kościach. Aż 88% pacjentów stanowią osoby po 55. roku życia. Największa częstość zachorowania przypada na okres 65–70 lat. Akronimem opisującym cechy szpiczaka mnogiego jest SLiM CRAB: S (Sixty), Li (Light Chains) M (MRI), C (Calcium), R (Renal insufficiency), A (Anemia). W przebiegu szpiczaka mnogiego w 90% przypadków występują ogniskowe zmiany osteolityczne lub uogólniony ubytek masy kostnej jako wynik nadmiernej resorpcji kości i zahamowania procesów naprawy. Mają one charakter nieodwracalny nawet w okresie całkowitej remisji choroby.

Chrząstka stawowa stanowi strukturę wieńczącą kość. Odżywiana z warstwy podchrzęstnej oraz gównie z płynu stawowego, narażona na nacisk i wstrząsy ma wspierać ruch ślizgowy powierzchni stawowych względem siebie. Chrząstka stawowa zbudowana jest z chondrocytów, wokół których znajduje się macierz stanowiąca 90% jej masy. Macierz składa się w ponad 65% z wody, białek i lipidów. Białkami budującymi macierz w głównej mierze stanowi kolagen i proteoglikany.

Zidentyfikowano ponad 20 różnych rodzajów kolagenu, z czego głównie występują typy od I do XII. Funkcją kolagenu jest budowa sieci dającej przestrzenny kształt, odporność na ściskanie czy rozciąganie [1].

Dane demograficzne wskazują, że w najbliższych dziesięcioleciach będzie przybywało osób powyżej 60. roku życia, a problemy zdrowotne tych osób już dziś stają się wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka jest stawem siodełkowym o unikatowej architekturze anatomicznej umożliwiającej szeroki zakres ruchów. Przyjmuje się, że zmiany zwyrodnieniowe stawu CMC 1 (łac. articulatio carpometacarpal – CMC 1) stanową 10% wszystkich zmian zwyrodnieniowych dotykających stawy człowieka [3]. Choroba zwyrodnieniowa stawu CMC 1 kciuka jest drugą pod względem częstości lokalizacją zmian zwyrodnieniowych w obrębie ręki.

Objawami klinicznymi tej dolegliwości są ból, osłabienie siły ręki, bolesność palpacyjna w rzucie stawu CMC 1 oraz dodatni test mielenia. W ramach diagnostyki zaleca się badanie rentgenograficzne (RTG). Zaleca się leczenie nieoperacyjne lub operacyjne (trapezektomia, trapezektomia z plastyką hamakową, artrodeza, endoprotezoplastyka, resekcja stawu z interpozycją).
 

Krioterapia – zarówno miejscowa, jak i ogólnoustrojowa (kriokomora), ma od wielu lat pozytywne wyniki we wspomaganiu leczenia chorób narządu ruchu. Stosowanie terapii poprzez stymulację krążenia w miejscu schorzenia, dostarczanie przez organizm wzmożonych ilości katecholamin czy kortykosterydów wpływa pozytywnie na proces regeneracyjny tej okolicy. Uważa się, że skojarzone leczenie 
z wykorzystaniem krioterapii ma znaczenie w dochodzeniu do stanu zdrowia także u sportowców.
 

Pacjent prywatny jest tym, który wymaga, bo płaci. Zatem jak realizować pierwszy z nim kontakt, aby go nie zniechęcić i zaspokoić potrzeby płynące z ciała i duszy? Oto odpowiedź dla jednostek większych i mniejszych, prywatnych i państwowych, a zwłaszcza tych ośrodków, które mają kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia, niewyczerpujące potrzeb współczesnych Polaków.

Rodzaj i liczba procedur zależy od rodzaju placówki i udzielanych w niej świadczeń zdrowotnych. Powinny również uwzględniać warunki oraz specyfikę danej placówki oraz możliwości organizacyjne i techniczne. Poniżej zamieszczono przykładowe procedury: higieny rąk i stosowania środków ochrony indywidualnej, postępowania z odpadami oraz utrzymania czystości.