Dział: Z praktyki ortopedy

Urazy o charakterze amputacji całkowitej lub częściowej stanowią duże zagrożenie nie tylko dla funkcji samej kończyny, ale również całego organizmu. Aby móc w jak najlepszy sposób udzielić pomocy poszkodowanym, w 2010 r. Polskie Towarzystwo Chirurgii Ręki utworzyło Serwis Replantacyjny. Początkowo w jego skład wchodziły trzy ośrodki: Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Ręki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Ośrodek Replantacji Kończyn, Mikrochirurgii, Chirurgii Ręki i Chirurgii Ogólnej w Trzebnicy oraz Klinika Chirurgii Ręki Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. W 2013 r. do programu dołączyło Małopolskie Centrum Oparzeniowo-Plastyczne w Krakowie, a do końca 2015 r. dodatkowo Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Oddział Chirurgii Ręki w Elbląskim Szpitalu Specjalistycznym.

Cel: Opisanie funkcjonowania Serwisu Replantacyjnego. Przedstawienie algorytmu pokazującego, w jaki sposób zabezpieczyć chorego i amputowaną część kończyny oraz jak dokonać zgłoszenia i przekazania pacjenta do ośrodka pełniącego dyżur replantacyjny. 

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego jest zaburzeniem obejmującym uszkodzenie chrząstki stawowej ze stopniowym niszczeniem macierzy inicjowanej przez mikro- lub makrourazy aktywujące miejscowo przebiegający proces zapalny. W początkowym etapie choroba manifestuje się zmianami na poziomie molekularnym (zaburzenia metabolizmu tkankowego), następnie doprowadza do zmian anatomicznych i fizjologicznych w postaci degradacji chrząstki stawowej, przebudowy kości, formowania osteofitów, stanów zapalnych stawu i utraty prawidłowej funkcji stawu. Typowymi metodami leczenia zmniejszającymi dolegliwości w chorobie zwyrodnieniowej jest farmakoterapia doustna, miejscowa terapia przeciwzapalna, miejscowa suplementacja poprawiająca właściwości lepkosprężyste płynu stawowego hialuronianem sodu, co także zmniejsza tarcie powierzchni stawowych. Ostatecznym rozwiązaniem pozostaje endoprotezoplastyka. Ze względu na przeciwwskazania do stosowania leków doustnych oraz degeneracyjne działanie preparatów sterydowych podawanych miejscowo do stawu kolanowego zaleca się wiskosuplementację jako prewencję bólu. Istnieją liczne badania potwierdzające skuteczność stosowania hialuronianu sodu w dolegliwościach bólowych związanych z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego. 

Model leczenia uszkodzenia więzadeł stabilizujących staw barkowo-obojczykowy był opracowywany już za czasów Hipokratesa. W literaturze doszukać się można kilkunastu technik chirurgicznych z wykorzystaniem różnorodnych materiałów zaopatrujących niestabilny staw. Mimo że jest to dość często występujące uszkodzenie (ok. 12% wszystkich urazów obręczy barkowej), do dziś nie ustalono jednej optymalnej metody zabiegowej.

Przez lata techniki leczenia chirurgicznego ewoluowały. W celu stabilizacji stawu używano m.in. drutów Kirschnera, śrub Boswortha oraz ich odmian. W większości nie obejmowały one istotnej rekonstrukcji uszkodzonych więzadeł, która zapewnia pełną sprawność kompleksu barkowego.
 

Czucie proprioceptywne jest ważnym elementem funkcjonalnej stabilności stawów.  Zmniejszona aktywność fizyczna oraz urazy powodują zmniejszenie dostarczanych informacji proprioceptywnych. Prowadzi to do zmniejszenia kontroli nerwowo-mięśniowej,  powodując funkcjonalną niestabilność stawów oraz zmniejszenie możliwości równoważnych, co może w konsekwencji powodować niestabilność posturalną. Dotychczasowe badania, prowadzone na dzieciach, osobach starszych i sportowcach wskazują na zróżnicowanie kontroli proprioceptywnej  w zależności od wieku, aktywności ruchowej oraz występowania urazów. Zastosowanie nowoczesnych systemów do treningu proprioceptywnego ,takich jak Delos Postural Proprioceptive System wykazuje korzystny wpływ wdrażania tego typu treningów do programów rehabilitacyjnych oraz profilaktycznych,  znacznie zmniejszając ryzyko urazów oraz upadków.

Ból okolicy biodra u dziecka oraz nastolatka jest częstym problemem terapeutycznym. Może być spowodowany schorzeniem samoistnie przemijającym, ale również chorobą o złym rokowaniu prowadzącą nawet do zgonu. Z uwagi na etiologię schorzenia te dzieli się na cztery główne grupy: zapalną, zakaźną, choroby ortopedyczne i nowotworowe. W poniższym opracowaniu omówione zostały problemy diagnostyczne najczęstszych chorób powodujących ból okolicy biodra u dziecka: wysiękowe przemijające zapalenie stawu biodrowego, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, septyczne zapalenie stawu biodrowego i kości udowej, młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej, jałowa martwica głowy kości udowej, czyli choroba Perthesa oraz kostniak kostnawy i białaczki.

W artykule wskazano, jak istotny jest szczegółowy wywiad i określenie, kiedy dolegliwości bólowe się pojawiły. Przedstawiono podstawy badania przedmiotowego i kluczowe aspekty badań obrazowych. Nie zapomniano także o wytycznych leczenia poszczególnych schorzeń.

Choroba zwyrodnieniowa stawów (łac. osteoarthrosis) jest najczęstszym schorzeniem dotykającym układ ruchu. O randze problemu świadczy stanowisko Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organizastion – WHO), które definiuje chorobę zwyrodnieniową jako chorobę cywilizacyjną. 

W Polsce ok. 25% przypadków dotyczy stawów kolanowych, stąd ogromna potrzeba skupienia się na prawidłowym procesie leczenia. Niezależnie od tego, czy pacjent jest leczony zachowawczo, czy operacyjnie, wdraża się postępowanie rehabilitacyjne jako nieodzowny element składowy obu powyższych.

Cel: Celem pracy jest przedstawienie standardów postępowania pooperacyjnego u pacjentów leczonych w Klinice Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Szczegółowo opracowany harmonogram działań rehabilitacyjnych obejmuje cztery fazy postępowania pooperacyjnego dotyczącego kinezyterapii, fizykoterapii w połączeniu z farmakoterapią oraz wszelkich działań profilaktycznych zapobiegających powikłaniom pooperacyjnym. 

Wnioski: Odpowiednio prowadzona rehabilitacja, z zachowaniem określonej chronologii postępowania w okresie pooperacyjnym, znacznie przyspiesza powrót sprawności chorego po endoprotezoplastyce stawu kolanowego i daje możliwość szybszego powrotu do normalnej aktywności życiowej. Złotym standardem postępowania jest uzyskanie takiego zakresu ruchu, siły mięśniowej i propriocepcji, która zapewni bezpieczne funkcjonowanie stawu kolanowego.

Niskoenergetyczne złamania kręgów są częstym powodem porad udzielanych przez lekarzy pierwszego kontaktu, ortopedów i innych specjalistów. Problem dotyczy zwykle osób starszych, głównie kobiet, chorujących na osteoporozę. Ocenia się, że u 25% kobiet w wieku pomenopauzalnym wystąpi co najmniej jedno złamanie kompresyjne w obrębie kręgosłupa. Pojedyncze złamanie kompresyjne kręgu pięciokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia kolejnych złamań. Najczęstszą lokalizacją jest połowa części piersiowej kręgosłupa (Th7, Th8) oraz okolica piersiowo-lędźwiowa (Th12, L1). Chorzy mogą odczuwać silny ból grzbietu, co prowadzi do zmniejszonej aktywności, ogólnego osłabienia i depresji. Stwierdzono, że śmiertelność u tych chorych wzrasta stosownie do liczby złamanych kręgów. Około 30% chorych nie odpowiada na leczenie zachowawcze [1].

Cel: Przedstawienie problemu złamań osteoporotycznych kręgów oraz metod leczniczych aktualnie stosowanych w ortopedii.

Entezopatie to zmiany chorobowe przyczepów ścięgnistych mięśni do kości charakteryzujące się dolegliwościami bólowymi o różnym nasileniu, następowym osłabieniem i zesztywnieniem bliższej części ścięgna. Ich etiologia jest wieloczynnikowa i dotychczas nie została w pełni poznana. Najczęściej stwierdzanymi entezopatiami są: zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej, zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, tendinopatia rzepki i tendinopatia ścięgna Achillesa. 

Przyjmuje się, że w ostatnich dekadach nastąpił znaczący wzrost liczby uszkodzeń ścięgien i ich przyczepów kostnych. Wynika to nie tylko z rosnącej liczby sportowców amatorów, ale także z coraz dłuższych i bardziej intensywnych treningów zawodowych sportowców. Biorąc pod uwagę tendencję do prowadzenia zdrowego stylu życia i utrzymywania wysokiego poziomu aktywności fizycznej, urazy ścięgien są coraz poważniejszym i częstszym problemem ortopedycznym.

W związku z niezadowalającą skutecznością terapii klasycznej (zmiana aktywności, leczenie ciepłem i zimnem, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, ortezy, akupunktura, ćwiczenia, fizjoterapia, stosowanie miejscowe kortykosteroidów i fala uderzeniowa wysokiej częstotliwości) stosowane są alternatywne metody leczenia, takie jak miejscowe podawanie osocza bogatopłytkowego (ang. platelet rich plasma – PRP).

Większość dostępnych w literaturze badań klinicznych dotyczących zastosowania PRP w leczeniu entezopatii wskazuje na przydatność tej metody.

W prezentowanej pracy podjęto próbę przedstawienia biologicznych podstaw leczenia entezopatii z użyciem PRP i problemów związanych z zastosowaniem tej metody.