Autor: Anna Wawrzyniak

Do podstawowych przyczyn dolegliwości bólowych w obrębie łokcia zalicza się zmiany pourazowe, przeciążeniowe lub zapalne. Najczęstsze przyczyny bólu w tej lokalizacji to entezopatie: łokieć tenisisty i łokieć golfisty, neuropatie (np. zespół rowka nerwu łokciowego), zmiany zapalne (zapalenie kaletki łokciowej) oraz zmiany zwyrodnieniowe. Prawidłowo przeprowadzony wywiad oraz badanie kliniczne często pozwalają na wstępne ustalenie prawidłowego rozpoznania. Badania dodatkowe najczęściej wykonywane w celu pogłębienia diagnostyki w obrębie powyższych chorób to badanie radiologiczne, ultrasonograficzne lub elektrofizjologiczne (przy podejrzeniu neuropatii). Często wystarczające jest leczenie zachowawcze, głównie odpoczynek, zmiana przyzwyczajeń czy fizjoterapia. W trudniejszych przypadkach – bardziej zaawansowanych lub niepoddających się leczeniu zachowawczemu – wymagane jest leczenie operacyjne.

Neuropatie uciskowe są jednym z częstych powodów wizyty u lekarza ortopedy, ale również u lekarza rodzinnego, reumatologa, neurologa lub chirurga. Często objawy podawane przez pacjenta są bardzo charakterystyczne i uzupełnione o dokładne badanie kliniczne, dają podstawę do postawienia prawidłowej diagnozy.

Neuropatie w obrębie kończyny dolnej mają najczęściej charakter uciskowy, podobnie jak w przypadku kończyny górnej. Uciśnięte, a więc uszkadzane, mogą być włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne, dlatego badanie kliniczne przy podejrzeniu neuropatii powinno dotyczyć każdej z tych funkcji nerwu. 

Do najczęstszych neuropatii w obrębie kończyny dolnej zalicza się zespół Rotha, zespół kanału stępu oraz neuropatię uciskową nerwu strzałkowego wspólnego. Rzadziej występuje np. zespół mięśnia gruszkowatego czy metatarsalgia Mortona. 

W celu postawienia prawidłowej diagnozy podstawą jest dokładny wywiad oraz badanie kliniczne z oceną funkcji uciśniętego nerwu oraz wykonaniem charakterystycznych testów prowokacyjnych. Warto również wykonać badanie elektrofizjologiczne oceniające obiektywnie funkcję nerwu. Pomocne również są badania obrazowe: rentgenografia (RTG), ultrasonografia (USG) oraz w szczególnych sytuacjach spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (ang. nuclear magnetic resonancev – NMR).

Leczenie neuropatii uciskowych w pierwszym etapie powinno opierać się na eliminacji czynników predysponujących do ucisku na nerw, np. zmiana zbyt ciasnej odzieży w przypadku zespołu Rotha. Kolejnym etapem jest fizjoterapia oraz farmakoterapia. W przypadku braku poprawy po leczeniu zachowawczym, dużej dysfunkcji nerwu lub przy występowaniu mechanicznego ucisku na nerw niezbędne jest leczenie operacyjne.

W artykule opisano przypadek pięcioletniego pacjenta ze złamaniem przezkłykciowym końca dalszego kości ramiennej. Złamanie leczone było zachowawczo ze względu na akceptowalne ustawienie odłamów kostnych. Jednak ze względu na cechy nieustępującego porażenia nerwu pośrodkowego dziecko wymagało interwencji chirurgicznej, a następnie intensywnego usprawniania. Po trzech miesiącach od operacji, dzięki intensywnemu usprawnianiu, funkcja ręki znacząco się poprawiła, umożliwiając dziecku codzienne funkcjonowanie.