Autor: Leszek Romanowski

Niespecyficzny ból kręgosłupa lędźwiowego stanowi jedno z najczęstszych schorzeń w praktyce ortopedycznej, prowadząc do istotnych konsekwencji zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych. W leczeniu ostrych i podostrych zespołów bólowych szczególne znaczenie mają miorelaksanty, które redukują wzmożone napięcie mięśniowe i wspomagają działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Tiokolchikozyd (TKK), półsyntetyczna pochodna kolchicyny, charakteryzuje się unikatowym mechanizmem działania – agonizmem receptorów glicynowych i GABAA – co przekłada się na działanie miorelaksacyjne, przeciwbólowe i przeciwzapalne. W badaniach klinicznych wykazano jego skuteczność w redukcji dolegliwości bólowych, poprawie funkcjonowania pacjentów oraz zmniejszeniu zapotrzebowania na inne leki przeciwbólowe. W porównaniu z innymi miorelaksantami TKK wyróżnia się korzystnym profilem bezpieczeństwa: nie wywołuje sedacji, nie zwiększa ryzyka sercowego ani nie wymaga modyfikacji dawki w populacjach szczególnego ryzyka. Dzięki temu stanowi istotną opcję terapeutyczną u pacjentów aktywnych zawodowo, osób starszych oraz chorych przyjmujących liczne leki. Jego zastosowanie powinno jednak zawsze odbywać się w ramach kompleksowego leczenia, łączącego farmakoterapię, edukację pacjenta i fizjoterapię. Dostępne dane potwierdzają, że tiokolchikozyd może być uznany za lek pierwszego wyboru w ostrym bólu kręgosłupa z komponentą mięśniową.

Niedokrwistość jest często obserwowana u chorych poddawanych zabiegom operacyjnym. W przypadku procedur chirurgicznych, w których jest przewidywana utrata krwi >500 ml i (lub) ryzyko transfuzji KKCz wynosi >10%, niedokrwistość przedoperacyjna jest definiowana jako stężenie <13 g/dl u obu płci. Występowanie niedokrwistości przedoperacyjnej istotnie zwiększa liczbę powikłań w okresie okołooperacyjnym. Skrining w kierunku niedokrwistości powinien być wykonany co najmniej cztery tygodnie przed każdym większym zabiegiem operacyjnym. Niedobór żelaza w okresie pooperacyjnym jest definiowany jako stężenie ferrytyny <100 ng/ml lub <100–300 ng/ml przy saturacji transferryny <20%. U chorych z niedoborem żelaza (z lub bez niedokrwistości), u których zabieg jest zaplanowany za sześć–osiem tygodni, powinno być stosowane żelazo doustne, najlepiej pod kontrolą lekarza POZ. Żelazo w postaci dożylnej należy podawać chorym z brakiem odpowiedzi na żelazo doustne, w przypadku jego nietolerancji lub w sytuacji, gdy w momencie stwierdzenia niedoboru żelaza do zabiegu pozostało mniej niż sześć tygodni. W leczeniu niedokrwistości pooperacyjnej stosuje się przede wszystkim dożylne preparaty żelaza. W przypadku ciężkiej anemii pooperacyjnej (Hb <7–8 g/dl) u większości chorych hospitalizowanych, w stabilnym stanie, bez cech krwawienia, rekomendowana jest transfuzja KKCz.

Neuropatie uciskowe są jednym z częstych powodów wizyty u lekarza ortopedy, ale również u lekarza rodzinnego, reumatologa, neurologa lub chirurga. Często objawy podawane przez pacjenta są bardzo charakterystyczne i uzupełnione o dokładne badanie kliniczne, dają podstawę do postawienia prawidłowej diagnozy.

Urazy o charakterze amputacji całkowitej lub częściowej stanowią duże zagrożenie nie tylko dla funkcji samej kończyny, ale również całego organizmu. Aby móc w jak najlepszy sposób udzielić pomocy poszkodowanym, w 2010 r. Polskie Towarzystwo Chirurgii Ręki utworzyło Serwis Replantacyjny. Początkowo w jego skład wchodziły trzy ośrodki: Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Ręki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Ośrodek Replantacji Kończyn, Mikrochirurgii, Chirurgii Ręki i Chirurgii Ogólnej w Trzebnicy oraz Klinika Chirurgii Ręki Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. W 2013 r. do programu dołączyło Małopolskie Centrum Oparzeniowo-Plastyczne w Krakowie, a do końca 2015 r. dodatkowo Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Oddział Chirurgii Ręki w Elbląskim Szpitalu Specjalistycznym.

Cel: Opisanie funkcjonowania Serwisu Replantacyjnego. Przedstawienie algorytmu pokazującego, w jaki sposób zabezpieczyć chorego i amputowaną część kończyny oraz jak dokonać zgłoszenia i przekazania pacjenta do ośrodka pełniącego dyżur replantacyjny. 

Neuropatie w obrębie kończyny dolnej mają najczęściej charakter uciskowy, podobnie jak w przypadku kończyny górnej. Uciśnięte, a więc uszkadzane, mogą być włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne, dlatego badanie kliniczne przy podejrzeniu neuropatii powinno dotyczyć każdej z tych funkcji nerwu. 

Do najczęstszych neuropatii w obrębie kończyny dolnej zalicza się zespół Rotha, zespół kanału stępu oraz neuropatię uciskową nerwu strzałkowego wspólnego. Rzadziej występuje np. zespół mięśnia gruszkowatego czy metatarsalgia Mortona. 

W celu postawienia prawidłowej diagnozy podstawą jest dokładny wywiad oraz badanie kliniczne z oceną funkcji uciśniętego nerwu oraz wykonaniem charakterystycznych testów prowokacyjnych. Warto również wykonać badanie elektrofizjologiczne oceniające obiektywnie funkcję nerwu. Pomocne również są badania obrazowe: rentgenografia (RTG), ultrasonografia (USG) oraz w szczególnych sytuacjach spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (ang. nuclear magnetic resonancev – NMR).

Leczenie neuropatii uciskowych w pierwszym etapie powinno opierać się na eliminacji czynników predysponujących do ucisku na nerw, np. zmiana zbyt ciasnej odzieży w przypadku zespołu Rotha. Kolejnym etapem jest fizjoterapia oraz farmakoterapia. W przypadku braku poprawy po leczeniu zachowawczym, dużej dysfunkcji nerwu lub przy występowaniu mechanicznego ucisku na nerw niezbędne jest leczenie operacyjne.

EFORT wyróżnia się przede wszystkim znaczeniem i szerokością ujęcia problemu całej ortopedii. Po pierwsze jest to organizacja, która skupia prawie wszystkie organizacje narodowe i liczy ponad 45 tys. członków. Podczas kongresu swoje wystąpienia mają poszczególne sekcje i towarzystwa (między innymi Towarzystwo Chirurgii Ręki, Towarzystwo Barku i Łokcia, Towarzystwo Chirurgów Kolana czy Towarzystwo Artroskopowe).
 

W artykule opisano przypadek pięcioletniego pacjenta ze złamaniem przezkłykciowym końca dalszego kości ramiennej. Złamanie leczone było zachowawczo ze względu na akceptowalne ustawienie odłamów kostnych. Jednak ze względu na cechy nieustępującego porażenia nerwu pośrodkowego dziecko wymagało interwencji chirurgicznej, a następnie intensywnego usprawniania. Po trzech miesiącach od operacji, dzięki intensywnemu usprawnianiu, funkcja ręki znacząco się poprawiła, umożliwiając dziecku codzienne funkcjonowanie.