Dział: Tematu numeru

Tyzanidyna to powszechnie stosowany lek, zmniejszający napięcie mięśni szkieletowych. Ma ponadto działanie przeciwbólowe. Poza chorobami neurologicznymi znalazł skuteczne zastosowanie w różnego pochodzenia bólach kręgosłupa. Stosowany jest zwykle w połączeniu z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, co pozwala zmniejszyć dawki obu leków. Zapobiega przejściu bólu ostrego w ból przewlekły, skraca czas leczenia i zmniejsza ryzyko działań niepożądanych.

Postęp wiedzy na temat patomechanizmu powstawania deformacji koślawej palucha oraz ewolucja technik operacyjnych doprowadziły do zmniejszenia częstości powikłań, lepszych wyników klinicznych i rzadszych nawrotów. W zależności od stopnia nasilenia deformacji i stwierdzanych nieprawidłowości w badaniu klinicznym i radiologicznym dokonujemy wyboru odpowiedniej techniki operacyjnej. W ostatnich latach jedną z najczęściej stosowanych technik operacyjnych korekcji palucha koślawego jest m.in. osteotomia scarf i Akin. Scarf jest osteotomią bardzo stabilną, umożliwiającą korekcję deformacji zarówno łagodnych, jak i bardziej zaawansowanych. Poprzez zastosowanie modyfikacji techniki operacyjnej możliwe jest również wykonanie bezimplantowej korekcji sposobem scarf i Akin z ewentualnym użyciem szwu przezkostnego. Rozwijają się również techniki przezskórne, w tym małoinwazyjna metoda chevron Akin (MICA – minimally invasive chevron Akin). Zaletami MICA są znacznie mniejsze pooperacyjne dolegliwości bólowe, możliwość korekcji pozastawowej, łatwa korekcja pronacji i możliwość znacznej korekcji (przesunięcie odłamu dystalnego nawet o 100%). Autor opracował również metodę stabilizacji osteotomii Akin za pomocą przezskórnego szwu przezkostnego (PTSA – perecutaneous transosseous suture Akin). Jednym z najtrudniejszych sposobów korekcji deformacji koślawej palucha jest metoda Lapidus (artrodeza korekcyjna stawu klinowato-śródstopnego I, bunionektomia, uwolnienie boczne stawu śródstopno-paliczkowego I), wykonywana z rozległych dojść operacyjnych. Korekcję Lapidus można z powodzeniem przeprowadzić również sposobem małoinwazyjnym.

Prezentujemy przypadek 64-letniego pacjenta z jednoczesnym przewlekłym gronkowcowym zapaleniem kości udowej oraz natywnego stawu kolanowego. 10 lat wcześniej była wykonywana operacja wydłużania kości udowej z użyciem klamrowego stabilizatora zewnętrznego, powikłana zagięciem osi, brakiem zrostu oraz złamaniem płyty stabilizującej. Ostatecznie kość udowa została ustabilizowana gwoździem śródszpikowym odkolanowym. Po uzyskaniu zrostu trzonu kości udowej usunięto gwóźdź odkolanowy i implantowano endoprotezę całkowitą stawu biodrowego. Wielokrotne operacje, zwłaszcza stabilizator zewnętrzny, były prawdopodobnie pierwotną przyczyną rozwoju infekcji. Infekcja stawu kolanowego i kości udowej ujawniła się po roku od endoprotezoplastyki biodra, a do zaostrzenia infekcji doszło prawdopodobnie po podaniu dostawowym preparatu kwasu hialuronowego. Obecność endoprotezy w kości objętej infekcją stanowiła dodatkowe utrudnienie w strategii leczenia zakażenia. Ostateczne wykonano otwartą synowektomię stawu kolanowego i jednocześnie oczyszczenie z dostępu od strony kolana całej jamy szpikowej kości udowej oraz implantację w całej kości aż do końca trzpienia endoprotezy – substytutu kości z siarczanem wapnia z wankomycyną i gentamycyną. Antybiotyki dobrano na podstawie skuteczności in vitro wobec Staphylococcus aureus wrażliwego na metycylinę, zidentyfikowanego w przeszłości w posiewie płynu stawowego. Literatura i nasze doświadczenie pokazują, że przewlekłe infekcje stawów oraz kości wymagają agresywnego leczenia chirurgicznego wszystkich przedziałów anatomicznych objętych infekcją, w celu eradykacji bakterii z miejsc trudno dostępnych dla leków podawanych systemowo.

Przerzuty raka jasnokomórkowego nerki do kości ze złamaniem patologicznym stanowią poważny problem leczniczy. Pojedyncze ogniska należy traktować jak guz pierwotny i resekować w całości. Przerzut raka jasnokomórkowego nerki cechuje się patologicznym unaczynieniem, które wymaga przedoperacyjnej embolizacji. Zastosowanie okularów MR umożliwia realistyczne planowanie operacji, ułatwia resekcję guza, resekcję kości i wpływa na zmniejszenie czasu operacji, utratę krwi i zmniejszenie ryzyka infekcji.

W dziedzinie ortopedii i traumatologii leczenie przyczynowe w dużej mierze opiera się na leczeniu operacyjnym. Wciąż aktywna, ogólnoświatowa pandemia dotyka również tego obszaru medycyny, skłaniając do pytań: czy przedoperacyjne postawienie rozpoznania COVID-19 wpływa na współczynnik śmiertelności u pacjentów leczonych chirurgicznie? Czy odroczenie terminu leczenia operacyjnego o kilka tygodni od momentu diagnozy COVID-19 może wpłynąć na 30-dniowy współczynnik zgonów wśród operowanych pacjentów? Czy odroczenie terminu operacji powinno mieć miejsce zarówno w przypadku symptomatycznych, jak i asymptomatycznych chorych z dodatnim wynikiem testu w kierunku SARS-CoV-2? Jeśli istnieje zależność między przebyciem COVID-19 a ryzykiem zgonu pooperacyjnego i co mogłoby być czynnikiem sprawczym wystąpienia tego zjawiska? Czy wreszcie, jak długo należy odwlekać leczenie operacyjne po szczepieniu przeciwko SARS-CoV-2? Odpowiedzi na te i inne pytania oraz podsumowanie dotychczas przeprowadzonych metaanaliz traktujących o wspomnianych zależnościach zostaną zawarte w naszym artykule.

Styl życia wiąże się z występowaniem chorób cywilizacyjnych. Aktywność fizyczna stanowi ważny element zdrowego stylu życia, a najprostszą formą ruchu jest bieganie. Niestety, obciąża stawy kończyny dolnej i w środowisku ortopedów i fizjoterapeutów powszechnie uważane jest za aktywność przeciwwskazaną w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów. Ostatnio pojawiły się publikacje, które kwestionują ten pogląd, dowodząc, że umiarkowany trening biegowy nie tylko nie pogarsza przebiegu choroby, ale korzystnie wpływa na fizjologię chrząstki i poprawia jakość życia. Rozwój technik operacyjnych i postęp technologiczny w zakresie materiałów używanych do produkcji wszczepów endoprotez pozwala na kontynuowanie aktywności sportowej po zabiegu.

Aloplastyka stawu biodrowego (ang. Total Hip Arthroplasty – THA) i kolanowego (ang. Total Knee Arthroplasty – TKA) to jedne z najczęściej wykonywanych operacji ortopedycznych. Aloplastyka całkowita stanowi złoty standard leczenia końcowego stadium choroby zwyrodnieniowej stawu. Ze względu na wysoką efektywność w redukcji dolegliwości bólowych i poprawie funkcjonowania pacjentów na łamach czasopisma „The Lancet” została określona jako „operacja stulecia”. Zgodnie z danymi liczba wykonywanych procedur w ujęciu globalnym wzrasta z roku na rok. Niestety, u części chorych procesy mechaniczne i patofizjologiczne prowadzą z czasem do zużycia się elementów protez i konieczności ich wymiany na nowe. Alternatywą dla klasycznych protez są implanty „custom-made”. Znajdują one zastosowanie w przypadku obecności znacznych ubytków kostnych. Poza skomplikowanymi rewizjami protezy „szyte na miarę” znajdują także zastosowanie u chorych po wcześniejszych urazach, dysplazjach rozwojowych czy też ze zmianami onkologicznymi. Pierwszym etapem produkcji tego typu protez jest wykonanie badań obrazowych – najczęściej tomografii komputerowej. Na podstawie obrazów projektowany jest implant docelowy oraz plastikowa forma dla chirurga, która pomaga w przygotowaniu się do operacji i przećwiczeniu jej jeszcze przed salą operacyjną. Poza implantem i modelem firma zajmująca się produkcją dostarcza szczegółowych instrukcji co do właściwości samego implantu oraz optymalnych metod jego osadzania. Implanty „custom-made” są często jedyną alternatywą dla pacjentów ze znacznymi ubytkami kostnymi, w których przypadku nie ma możliwości zastosowania konwencjonalnych metod operacyjnych.

Wstęp: Badania neurofizjologii klinicznej stały się podstawą do opracowania założeń współczesnych, uznanych metod kinezyterapii, stosowanych w leczeniu chorych po udarach niedokrwiennych. W wielu opracowaniach podjęto ocenę skuteczności elektroterapii funkcjonalnej mięśni niedowładnych w terapii tych chorych, ale w programowaniu parametrów aplikowanych bodźców elektrycznych nie uwzględniano oceny stanu funkcjonalnego układów mięśniowego i nerwowego przed podjęciem leczenia. W tym artykule opisano metodologię i wstępne wyniki diagnostyki i leczenia z wykorzystaniem funkcjonalnej stymulacji nerwowo-mięśniowej (NMFES), opartej na przesłankach neurofizjologicznych otrzymanych z rejestracji elektromiograficznych mięśni działających antagonistycznie na stawie nadgarstka i skokowym w obserwacji długoterminowej. Spersonalizowane podejście do zagadnienia elektrostymulacji funkcjonalnej chorych po udarach niedokrwiennych skutkuje trwałą poprawą wzorca czynności naprzemiennej mięśni stawu skokowego i nadgarstka, regulowanych mechanizmami ośrodkowymi na poziomie rdzenia kręgowego na zasadzie sprzężenia zwrotnego, poprawą sprawności jednostek ruchowych badanych mięśni w warunkach maksymalnego skurczu oraz obniżeniem objawu spastyczności. Lepsze wyniki leczenia NMFES razem z zabiegami kinezyterapii w leczeniu chorych po udarach niedokrwiennych w porównaniu do stosowania samych zabiegów kinezyterapii przekonują o zasadności leczenia skojarzonego.