Blizny mogą stanowić dla pacjenta źródło problemów natury socjalnej, fizykalnej oraz psychologicznej. Nierzadko stanowią dyskomfort dla chorego, powodując dolegliwości bólowe, świąd oraz miejscowe stany zapalne. Większość pacjentów byłaby zadowolona z jakiejkolwiek poprawy w wyglądzie swojej blizny. Największy problem stanowią blizny hipertroficzne oraz keloidy. Za ich powstanie odpowiadają nieprawidłowości w procesach syntezy i degradacji kolagenu. Wyróżniono wiele czynników odpowiedzialnych za proces gojenia się rany i powstawania blizn. Wśród najistotniejszych należy wyróżnić technikę operacyjną, prawidłowe dbanie o ranę w okresie bezpośrednim po urazie czy operacji oraz czynniki bezpośrednio związane z pacjentem, tj. wiek czy przynależność etniczna. Obecnie dostępny jest szeroki arsenał metod leczenia blizn – od nieinwazyjnych do chirurgicznego usunięcia. Zgodnie z danymi naukowymi największe znaczenie mają: kompresjoterapia, stosowanie preparatów na bazie silikonów oraz iniekcje kortykosteroidów. Dostępne obecnie metody leczenia zachowawczego i inwazyjnego często pomagają w skutecznym leczeniu nieprawidłowych blizn oraz w poprawie komfortu i jakości życia pacjentów.
Dział: Tematu numeru
Wstęp: Chrząstka stawowa jest wykładnią biologicznej i biomechanicznej wartości stawu. Stanowi zatem o przydatności stawu do spełniania fizjologicznych zadań jako jednostki motorycznej narządu ruchu. Odmienną od innych tkanek cechą tkanki chrzęstnej stanowi fakt, że uszkodzona nie wytwarza blizny chrzęstnej. Ubytki pourazowe wypełnione zostają jedynie przez tkankę chrzęstnopodobną. Liczne badania doświadczalne w zakresie nauk podstawowych wykazały istotę wielu procesów reparacyjnych obrażeń tkanki chrzęstnej na poziomie humoralnym, komórkowym i tkankowym. Wykazano wątpliwości co do braku wiarygodnej odbudowy tkanki chrzęstnej. Analiza dotychczasowych badań poddaje niestety w wątpliwość wiarygodność samoistnej regeneracji uszkodzonej chrząstki stawowej, co powoduje konieczność skupienia się na możliwościach ochrony tejże tkanki przed jej dalszą degradacją.
Cel: Celem opracowania jest analiza praktycznych biologicznych możliwości klinicznych zapobiegania uszkodzeniom chrząstki stawowej z możliwością przedłużenia wydolności stawu. Biorąc pod uwagę warunki prawidłowej czynności stawu, jak i kiedy wdrażać profilaktykę artrozy? Ten złożony proces znajduje wyraz zarówno w profilaktyce ortopedycznej, jak i internistycznej. Proces ten dotyczy patologii układowych, mechanicznych, biomechanicznych, humoralnych, komórkowych i tkankowych, które zostały omówione w pracy.
Podsumowanie: Warunkiem zastosowania zapobiegania uszkodzeniom chrząstki stawowej jest widoczna szpara stawowa w obrazie rentgenograficznym (RTG) z obciążeniem stawów, a nie domniemany stopień uszkodzenia chrząstki, który jest wiadomy. Nowe techniki i materiały stosowane w ochronie chrząstki stawowej są wynikiem poszukiwania optymalnej metody biologicznej stymulacji procesów blokujących degradację chrząstki stawowej. Techniki zapobiegania niszczenia chrząstki stawowej można podzielić na biomechaniczne, mechaniczne i biologiczne.
Ból pooperacyjny w ortopedii stanowi istotne wyzwanie dla polskich szpitali. Z badania ankietowego, jakie zostało przeprowadzone w roku 2015 w polskich szpitalach, wynika jednoznacznie, że jakość i skuteczność leczenia bólu jest nadal odległa od postępowania optymalnego [1, 2].
Z profesorem Markiem Synderem, prezesem Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, doradcą naukowym SICOT (Société Internationale de Chirurgie Orthopédique et de Traumatologie) i kierownikiem Kliniki Ortopedii dla Dorosłych Centralnego Szpitala Klinicznego UM w Łodzi, rozmawia Marcin Kondziela.
Ortopeda w codziennej praktyce lekarskiej spotyka się z pacjentem z bólem. Właściwe postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne pozwala na uzyskanie wysokiej efektywności leczenia bólu. W terapii wskazane jest stosowanie leczenia multimodalnego, które pozwala na kojarzenie leków o wzajemnie uzupełniających się mechanizmach działania. Znajomość szczegółowych mechanizmów patofizjologicznych i profilu farmakokinetyczno-farmakodynamicznego analgetyków pozwala na skuteczne i bezpieczne prowadzenie leczenia.
Niestabilność stawu barkowego i wybór odpowiedniej metody leczenia stanowi istotny problem kliniczny w praktyce ortopedycznej. Niestabilność można klasyfikować z uwzględnieniem wielu czynników, takich jak: etiologia urazu, nasilenie i częstotliwość objawów oraz kierunek niestabilności. Dokładne określenie rodzaju niestabilności jest kluczowe dla doboru odpowiedniej terapii, których spektrum jest szerokie. Leczenie niestabilności może być zachowawcze i polegać na unieruchomieniu oraz późniejszej rehabilitacji i fizykoterapii. Ze względu na częste współistnienie uszkodzenia chrząstki stawowej zasadne wydaje się także stosowanie preparatów wspomagających regenerację chrząstki oraz metabolizm kostny. W części przypadków wskazane jest wdrożenie postępowania operacyjnego metodami artroskopowymi bądź otwartymi. Istotny czynnik stanowi ocena ubytków kostnych panewki łopatki oraz kości ramiennej, ponieważ w wielu przypadkach determinuje ona wybór odpowiedniej metody leczenia. Współistnienie znacznych ubytków kostnych panewki lub głowy kości ramiennej z niewydolnością torebki stawowej jest zasadniczo wskazaniem do wdrożenia leczenia operacyjnego. Uznaje się, że w ubytkach panewki powyżej 25% wskazane są operacje z wykorzystaniem przeszczepów kostnych. W przypadku mniejszych ubytków można rozważyć operacje rekonstrukcyjne tkanek miękkich okolicy stawu. Ostateczny wybór leczenia zależy od dokładnej oceny rodzaju niestabilności oraz innych czynników związanych z pacjentem, takich jak aktywność fizyczna, docelowe wymagania sprawnościowe, wiek oraz ocena ryzyka powikłań.
EFORT wyróżnia się przede wszystkim znaczeniem i szerokością ujęcia problemu całej ortopedii. Po pierwsze jest to organizacja, która skupia prawie wszystkie organizacje narodowe i liczy ponad 45 tys. członków. Podczas kongresu swoje wystąpienia mają poszczególne sekcje i towarzystwa (między innymi Towarzystwo Chirurgii Ręki, Towarzystwo Barku i Łokcia, Towarzystwo Chirurgów Kolana czy Towarzystwo Artroskopowe).
Praca ortopedy jest bardzo specyficzna w porównaniu z pracą innych lekarzy. Lekarze ortopedzi mają dużo większą satysfakcję z wykonywania swojej pracy, ponieważ w większości zajmują się pacjentami, którzy są zdrowi. To zdrowi chorzy, którzy mają różnego rodzaju deformacje albo dysfunkcje. Oczywiście są również pacjenci, którzy są chorzy, ale w ortopedii chorych jest mniej niż w innych specjalnościach.
Osteoporoza to poważny problem medyczny, społeczny i ekonomiczny współczesnego świata. W Polsce do nasilenia tego problemu przyczynia się brak powszechnie dostępnych programów zapobiegania upadkom osób starszych oraz odpowiedniego dostępu do lekowych programów leczenia i profilaktyki osteoporozy. Wdrożenie systemowej profilaktyki tego schorzenia jest szczególnie istotne nie tylko w kontekście zdrowia, ale i znacznych społecznych i finansowych kosztów leczenia następstw osteoporozy i towarzyszących jej złamań.
Przyczyny uporczywego zespołu bólowego w chorobie zwyrodnieniowej stawów są zróżnicowane. Zatem eliminacja bólu powinna być wielokierunkowa. Za najbardziej skuteczne uważa się postępowanie przyczynowe, zwykle biomechaniczne/ortopedyczne. Postępowanie takie wynika z rozpoznania elementów przeciążeniowych zgodnie z zasadą Evidence Based Orthopaedics. Elementy te dotyczą przeciążeń grawitacyjnych mających początek w „czwroboku podparcia”. Często zniekształcenie stopy przeciąża bólowo staw kolanowy. Mechanizm taki powoduje, że rzadko ból stawu kolanowego jest chorobą stawu kolanowego. W sytuacji zaburzeń osiowych kończyny dolnej istnieją wskazania do osteotomii podkolanowej w kolanie szpotawym lub nadkolanowej w kolanie koślawym. Osteotomie stanowią trwały – skuteczny element w ochronie chrząstki stawowej. Koniecznym jest by postępowanie ortopedyczne wspomagane było leczeniem farmakologicznym, przeciwbólowym i przeciwzapalnym, szczególnie w początkowym okresie. Biologiczne elementy przeciążeń dotyczą chrząstki stawowej, której macierz traci swoją sprężystość, a chrząstka ulega degradacji. Są to wskazania do postępowania farmakologicznego, chondroprotekcyjnego (siarczan chondroityny) stosowanego przez wiele miesięcy. Istotne, trybologiczne znaczenie ma również viscosuplementacja preparatami kwasu hialuronowego. Skuteczna eliminacja bólu w chorobie zwyrodnieniowej wynika z badania chorego, uzupełnionego badaniami obrazowymi, a nie z leczenia „obrazków”.