Autor: Paweł Walasek

Lekarz ortopeda w swojej praktyce zajmuje się szeroko pojętym zdrowiem układu kostno-stawowego, w którym witamina D odgrywa kluczową rolę. Oprócz tego, że witamina D daje dobrze znane korzyści dla ogólnego stanu zdrowia, ma ona szczególne znaczenie w utrzymaniu gęstości kości, gojeniu, zapobieganiu złamaniom i wspieraniu funkcji mięśni. W ostatnich latach istotnie wzrosło zainteresowanie rolą witaminy D w organizmie człowieka. Wiąże się to z wykryciem receptorów dla kalcytriolu w różnych tkankach i powiązaniem jej niedoboru z różnymi chorobami. Udowodnioną funkcją witaminy D jest regulacja hemostazy wapnia i fosforu, co zapewnia właściwy metabolizm kostny. Kość jest żywą tkanką, która podlega ciągłej przebudowie, a istotną rolę w tym procesie odgrywa witamina D. W artykule omówiono wieloaspektową rolę witaminy D w opiece ortopedycznej, na podstawie aktualnej literatury, w tym w zapobieganiu złamaniom, gojeniu złamań, chorobie zwyrodnieniowej stawów oraz osteointegracji implantów, podkreślając jej jej znaczenie, skutki niedoborów i zastosowania terapeutyczne.

Skręcenie stawu skokowego jest najczęstszym urazem wśród osób aktywnych sportowo. To również najczęstsza przyczyna wizyt pacjentów na SOR-ze. Skręcenie stawu skokowego to uraz o bardzo różnych obliczach – od banalnych skręceń, które dość szybko przechodzą w zapomnienie, do przypadków, które mogą prowadzić do poważnych problemów, wykluczających z aktywności na wiele miesięcy. Dlatego też skręceń stawu skokowego nie można bagatelizować, gdyż nieprawidłowo leczone mogą być przyczyną poważniejszych problemów.

Przeciążeniowy zespół bólu przyśrodkowego brzegu piszczeli (ang. medial tibial stress syndrome – MTSS) to jedna z najczęstszych kontuzji osób biegających. Charakteryzuje się rozlanym bólem jednej trzeciej dalszej piszczeli, jej tylno-przyśrodkowego brzegu. Przyczyną bólu jest zapalenie okostnej, któremu może towarzyszyć uszkodzenie warstwy korowej kości, aczkolwiek nie jest jasne, co występuje jako pierwsze – reakcja tkanek miękkich czy uszkodzenie warstwy korowej kości. Przyczyną kontuzji są powtarzające się mikrourazy piszczeli podczas lądowania stopy na podłożu w czasie biegu. Etiologię kontuzji próbuje wytłumaczyć teoria powiązania miejsca bólu z nadmierną pracą mięśni przyczepiających się w tym miejscu lub teoria bezpośredniego uszkodzenia kości. Ostatnio pojawiły się doniesienia o wpływie niedoboru witaminy D3 na metabolizm kości i występowanie MTSS. W diagnostyce różnicowej zawsze należy brać pod uwagę złamanie zmęczeniowe kości. Badaniem różnicującym jest badanie rezonansu magnetycznego. Udowodnionymi czynnikami ryzyka są: nadmierna pronacja stóp, płeć żeńska, występowanie wcześniejszych epizodów MTSS. Leczeniem z wyboru jest leczenie zachowawcze, które koncentruje się na odpoczynku i regeneracji. Nie udowodniono wyższości konkretnego protokołu rehabilitacyjnego. Rokowanie jest pomyślne i pozwala optymistycznie na powrót do aktywności sportowej.

Styl życia wiąże się z występowaniem chorób cywilizacyjnych. Aktywność fizyczna stanowi ważny element zdrowego stylu życia, a najprostszą formą ruchu jest bieganie. Niestety, obciąża stawy kończyny dolnej i w środowisku ortopedów i fizjoterapeutów powszechnie uważane jest za aktywność przeciwwskazaną w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów. Ostatnio pojawiły się publikacje, które kwestionują ten pogląd, dowodząc, że umiarkowany trening biegowy nie tylko nie pogarsza przebiegu choroby, ale korzystnie wpływa na fizjologię chrząstki i poprawia jakość życia. Rozwój technik operacyjnych i postęp technologiczny w zakresie materiałów używanych do produkcji wszczepów endoprotez pozwala na kontynuowanie aktywności sportowej po zabiegu.