Efektywne leczenie bólu pooperacyjnego ma na celu minimalizację cierpienia pacjenta, poprawę jakości życia, umożliwienie wcześniejszej rehabilitacji, redukcję powikłań, skrócenie pobytu w szpitalu i obniżenie kosztów leczenia. Wybór odpowiedniego leku przeciwbólowego zależy od czasu trwania leczenia, rodzaju i nasilenia bólu, ryzyka stosowania leku, chorób współistniejących oraz innych przyjmowanych leków. W artykule omówiono grupę niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) i ich klasyfikację ze szczgólnym uwzględnieniem etorykoksybu. Przedstawiono wyniki badań klinicznych, które potwierdzają skuteczność etorykoksybu w leczeniu bólu pooperacyjnego po zabiegach chirurgicznych takich jak endoprotezoplastyka stawu kolanowego i biodrowego, laminektomia lędźwiowa oraz artroplastyka kolana. Etorykoksyb okazał się równie skuteczny co inne leki, a nawet skuteczniejszy w niektórych przypadkach, przy niższej częstości działań niepożądanych.
Dział: Metody terapii
Diklofenak to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ), powszechnie stosowany w łagodzeniu bólu i redukcji stanów zapalnych. Jego działanie polega m.in. na hamowaniu enzymu cyklooksygenazy. W ortopedii jest to lek bardzo chętnie stosowany w łagodzeniu bólu u pacjentów ze schorzeniami układu kostno-mięśniowego. Badania kliniczne przeprowadzone w ostatnim czasie na pacjentach z ciężką artrozą stawu kolanowego, ostrym bólem kręgosłupa oraz urazami kończyn sugerują, że połączenie diklofenaku z witaminami B1, B6 i B12 może być skuteczniejsze w poprawie profilu przeciwbólowego. Pacjenci, którzy otrzymywali to połączenie, doświadczali niższego poziomu bólu, również percepcja ulgi bólowej była szybsza w grupie badanych z witaminami B. Wyniki powyższych badań sugerują potencjalne korzyści terapeutyczne połączenia witamin B z lekami przeciwbólowymi w przypadku chorób zwyrodnieniowych stawów.
Nimesulid to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ) o budowie chemicznej niepowiązanej z innymi lekami z tej grupy. Jest stosowany do łagodzenia bólu i zmniejszania stanów zapalnych w uszkodzeniach i chorobach układu ruchu. Należy do preferencyjnych inhibitorów COX-2, co minimalizuje działania niepożądane związane z blokowaniem izoenzymu COX-1. Lek ten ma jedyny w swoim rodzaju, wielokierunkowy mechanizm działania przeciwzapalnego – ingeruje nie tylko w syntezę prostanoidów, ale również w syntezę i działanie innych mediatorów zapalnych. Może być stosowany doustnie, jednak w przypadku urazów stawów lub ścięgien lepszy wybór stanowi żel do stosowania miejscowego. Umożliwia on precyzyjne działanie w miejscu uszkodzenia, minimalizując wchłanianie do krwi i działania ogólnoustrojowe. Nimesulid szybko i efektywnie łagodzi dolegliwości bólowe i zmniejsza towarzyszący uszkodzeniu stan zapalny. Lek ten ma korzystny profil bezpieczeństwa, a ryzyko działań niepożądanych, zwłaszcza związanych przewodem pokarmowym, jest niższe niż w przypadku innych NLPZ. W ortopedii nimesulid, zwłaszcza w postaci żelu, może stanowić skuteczną opcję w leczeniu bólu miejscowego związanego z urazami i stanami zapalnymi stawów i ścięgien czy chorobami zwyrodnieniowymi stawów.
Większość pacjentów zgłasza się do gabinetu ortopedycznego z powodu bólu, zarówno przewlekłego (jak w chorobie zwyrodnieniowej stawów), jak i związanego z urazami czy przebytymi zabiegami operacyjnymi. Dlatego grupą leków najczęściej stosowanych w ortopedii są niesteroidowe leki przeciwzapalne. Biorąc pod uwagę, jak ważne jest ich działanie zarówno przeciwbólowe, jak i przeciwzapalne, NLPZ pomimo swoich skutków ubocznych pozostają najczęściej stosowanymi analgetykami.
Dolegliwości bólowe kręgosłupa dotyczą nawet połowy społeczeństwa po 30. roku życia, a problem ten wraz z wiekiem nasila się i po 55. roku życia dotyczy już prawie każdego. Leczenie farmakologiczne polega na stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz zmniejszających napięcie mięśni szkieletowych. Do najczęściej stosowanych miorelaksantów należy prydynol. Jest silnym lekiem antycholinergicznym działającym ośrodkowo i obwodowo. W artykule omówiono wskazania do jego zastosowania i profil bezpieczeństwa leku.
Niedokrwistość jest częstym zaburzeniem, występującym we wszystkich grupach wiekowych i towarzyszącym chorobom różnych narządów i układów. Charakteryzuje się małą liczbą krwinek czerwonych lub stężeniem hemoglobiny poniżej normy, co prowadzi do niedostatecznego zaopatrzenia tkanek w tlen. Niedokrwistość jest szczególnie istotnym problemem klinicznym w przypadku chorych operowanych. Może uniemożliwić przeprowadzenie operacji, a także prowadzić do poważnych powikłań. Operacje ortopedyczne są często rozległe i długotrwałe. Pacjenci z wykrytą niedokrwistością przed planowaną operacją ortopedyczną wymagają, w związku z tym odpowiedniego przygotowania i leczenia w celu zwiększenia stężenia hemoglobiny. Z kolei niedokrwistość po operacji ortopedycznej może wpłynąć na proces rehabilitacji i rekonwalescencji, dlatego wymaga leczenia w postaci suplementacji żelaza, witamin i minerałów, a w cięższych przypadkach transfuzji krwi. Należy podkreślić, że w każdym przypadku diagnostyka niedokrwistości musi uwzględniać rozpoznanie choroby podstawowej, a leczenie musi mieć charakter przyczynowy.
Osteoporoza, znana również jako zrzeszotnienie kości, jest najczęstszą układową chorobą układu szkieletowego, charakteryzującą się ogólnym ubytkiem masy kostnej i upośledzoną mikroarchitekturą tkanki kostnej, a w konsekwencji zwiększoną podatnością na złamania. Według wyników badań przeprowadzonych przez specjalistów z International Osteoporosis Foundation (IOF) na całym świecie złamania związane z osteoporozą dotyczą jednej na trzy kobiety powyżej 50. roku życia oraz jednego na pięciu mężczyzn powyżej 50. roku życia.
Ból kręgosłupa jest jedną z najczęściej zgłaszanych dolegliwości z zakresu narządu ruchu. Wiąże się on m.in. z obniżeniem jakości życia, ograniczeniem aktywności, absencją chorobową, a w części przypadków – z utratą zdolności do wykonywania określonych zawodów czy utratą ogólnej sprawności. Dolegliwości bólowe kręgosłupa mogą być spowodowane uciskiem na korzenie nerwowe lub nerwy rdzeniowe, rdzeń kręgowy, dyskopatią, chorobą zwyrodnieniową postępującą wraz z wiekiem, niewydolnością aparatu więzadłowego czy zwiększonym napięciem mięśniowym mięśni grzbietu. Zdiagnozowanie przyczyny bólu kręgosłupa pozwala na dobranie właściwej metody leczenia pacjenta. Leczenie bólu kręgosłupa opiera się na połączeniu farmakoterapii, rehabilitacji, modyfikacji stylu życia, a niekiedy może wymagać leczenia operacyjnego. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak na przykład nimesulid, są preferowane w leczeniu bólu ostrego lub przy zaostrzeniu bólu przewlekłego, skutecznie zmniejszają dolegliwości bólowe oraz objawy stanu zapalnego. Należy pamiętać, iż nimesulid, podobnie jak inne leki z grupy NLPZ, może wywołać działania niepożądane. Jednak m.in. ze względu na niskie powinowactwo nimesulidu do hamowania cyklooksygenazy-1 w błonie śluzowej przewodu pokarmowego ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego związanych ze stosowaniem nimesulidu jest stosunkowo niskie.
Podawane doustnie niesteroidowe leki przeciwzapalne są skuteczne w leczeniu rozmaitych ostrych i przewlekłych stanów bólowych, ale ich stosowanie może się wiązać z poważnymi ogólnoustrojowymi działaniami niepożądanymi, które są skorelowane z terapeutycznymi poziomami leku w osoczu. W celu zminimalizowania częstotliwości występowania zdarzeń ogólnoustrojowych związanych z lekami opracowano miejscowe preparaty niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W przypadku bólu regionalnego preparaty miejscowe stanowią interesującą opcję leczenia, zwłaszcza u pacjentów ze współistniejącą chorobą przewlekłą, u których leki przeciwbólowe o działaniu ogólnoustrojowym mogą powodować poważne działania niepożądane. Stosowanie miejscowych leków przeciwzapalnych minimalizuje niekorzystne interakcje z innymi lekami przyjmowanymi przez pacjenta i pozwala im oddziaływać precyzyjnie na miejsce bólu. W przypadku sprayu preparat nanosimy na skórę poprzez rozpylenie go na bolące miejsce, co poprawia precyzję aplikacji. Ponadto skuteczność miejscowych NLPZ była porównywalna z tą uzyskaną po podaniu tych leków innymi drogami.
Choroba zwyrodnieniowa stawów nadgarstka jest powszechnym problemem, który może prowadzić do bólu, ograniczenia zakresu ruchu oraz niestabilności, znacznie wpływając na funkcjonowanie ręki. Diagnoza choroby opiera się na obserwacji objawów pacjenta, badaniu klinicznym oraz wynikach badań obrazowych, takich jak zdjęcia RTG, a w wybranych przypadkach – rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa. Istnieje wiele metod leczenia, począwszy od terapii zachowawczych, takich jak unieruchomienie, ortezy, kinezyterapia, po terapie farmakologiczne, jak np. podanie dostawowo kwasu hialuronowego i stosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Leczenie operacyjne może być konieczne w zaawansowanych przypadkach, gdy metody zachowawcze nie przynoszą ulgi. Operacje artrodezy stawów nadgarstka są jednym z najskuteczniejszych sposobów na stabilizację stawów i zmniejszenie bólu. Wybór odpowiedniej metody zależy od przyczyny, zaawansowania choroby oraz indywidualnych cech pacjenta. Artrodezy śródnadgarstkowe, takie jak artrodeza STT, SL, four corner czy TWA, są często stosowane w przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych.
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) jest przewlekłą chorobą zapalną, która obejmuje przede wszystkim kręgosłup i stawy krzyżowo-biodrowe, powodując ból, sztywność i ograniczony zakres ruchu. Uważa się, że jest to rodzaj seronegatywnego zapalenia stawów, którego przyczyną jest połączenie czynników genetycznych i środowiskowych. Rozpoznanie ZZSK jest trudne, ponieważ objawy zwykle rozwijają się powoli i mogą być podobne do objawów w innych schorzeniach. Leczenie ZZSK obejmuje połączenie farmakoterapii, rehabilitacji i modyfikacji stylu życia. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak diklofenak, skutecznie zmniejszają dolegliwości bólowe i objawy stanu zapalnego. Ćwiczenia i fizykoterapia pomagają w utrzymaniu sprawności i dobrego zakresu ruchu oraz zapobiegają szybkiemu postępowi choroby. Codzienne funkcjonowanie z ZZSK może być trudne, ale przy odpowiednim leczeniu chorzy mogą prowadzić normalne i aktywne życie. Regularne monitorowanie i leczenie objawów pomagają zapobiegać powikłaniom i zapewniają pacjentom najlepszą możliwą opiekę.
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa jest przewlekłą artropatią zwyrodnieniową kręgosłupa, która wiąże się z bólem, niepełnosprawnością, pogorszeniem jakości życia związanej ze zdrowiem. Dotychczasowe metody leczenia choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa polegają głównie na stosowaniu zabiegów rehabilitacyjnych, zaopatrzenia ortopedycznego, leków przeciwbólowych, niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Stwierdzono, że terapia ciepłem o umiarkowanej temperaturze stosowana przez 8 godzin bezpośrednio na skórę jest skuteczna w leczeniu ostrego bólu mięśniowego krzyża. Wśród środków zmniejszających ból wysoką pozycję zajmują kompresy termiczne o umiarkowanej temperaturze, ponieważ w przeciwieństwie do szeroko stosowanych NLPZ nie wykazują działań niepożądanych, zwłaszcza ze strony przewodu pokarmowego.