Zapobieganie niekorzystnym następstwom długotrwałego unieruchomienia oraz rekonwalescencji po złamaniach i ich leczenie

Konieczność długotrwałego unieruchomienia może wynikać z różnych wielospecjalistycznych sytuacji. Bywa, że jest następstwem przewlekłej choroby, obrażeń urazowych, w tym złamań, hospitalizacji neurologicznych, często jednak jest koniecznością w procesie oczekiwania na zakończenie zrostu jako elementu finalnie pozytywnego. 
Długotrwałe unieruchomienie generuje liczne niekorzystne procesy, zarówno fizyczne, w tym dla zdrowej tkanki kostnej unieruchomionej kończyny, jak i dla biologii całego organizmu, w tym dla elementów wieloukładowych i wielonarządowych.
Następstwa uboczne długotrwałego unieruchomienia dotyczą narządu ruchu oraz wielu układów i czynności organizmu – od fizycznych po psychiczne.Praktycznie im dłużej trwa unieruchomienie, tym większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnych zdarzeń lub powikłań. Nasilenie zaburzeń zależy od czasu trwania unieruchomienia, wieku pacjenta i chorób współistniejących. Sumarycznie następstwa długotrwałego unieruchomienia po złamaniach dotyczą licznych układów w różnym stopniu nasilenia [1]. 

Układ kostno-stawowy

Zanik kostny
W przypadku układu kostno-stawowego/narządu ruchu jednym z zaburzeń jest zanik kostny w sąsiedztwie złamania, zwany osteoporozą miejscową, wynikający z unieruchomienia oraz biologicznych procesów gojenia z przekrwieniem generującym odwapnienie miejscowe (w większym stopniu) i uogólnione (w mniejszym stopniu) [1].

Przykurcze stawowe 
Przykurcze stawowe to kolejny ważki i niekorzystny element długotrwałego unieruchomienia, niekiedy znacznego stopnia. Wynikają one z pozbawienia ruchu torebek stawowych, jak również aparatu więzadłowo-torebkowego, ścięgien i mięśni lub grup mięśniowych. Przykurcze umiejscawiają się w stawach – zarówno tych ze wskazaniem do unieruchomienia, jak i w sąsiednich objętych lub nieobjętych unieruchomieniem, ale pozostawionych bez potrzeby wykonywania regularnych ruchów podczas zaleconych ćwiczeń. 
Nasilenie przykurczów bywa różnego stopnia. Najbardziej uciążliwe dla chorego są przykurcze stawów dotychczas zdrowych, powodujące liczne i długotrwałe problemy w procesie usprawniania [1].
Ograniczenia ruchu określane jako sztywność i bóle stawów w sąsiedztwie miejsca złamania, jak również uogólnione nie są rzadkością. Dotyczą one stawów rąk, bywają następstwem zespołów reumatoidalnych, seronegatywnego zapalenia stawów lub dny moczanowej, gdzie stwierdza się obraz tzw. błędnego koła – jego biomechaniczny charakter polega na tym, że wspomniane przyczyny powodują proces zapalny odczynowy maziówki stawowej, wtórnie torebek stawowych, często z wysiękiem śródstawowym r...