Skręcenie stawu skokowego – uraz niebanalny

Skręcenie stawu skokowego jest najczęstszym urazem narządu ruchu u osób uprawiających sport zarówno rekreacyjnie, jak i profesjonalnie [1]. Do mniej więcej 40% wszystkich skręceń stawu skokowego dochodzi podczas uprawiania sportu [2]. Częstość występowania urazów skrętnych stawu skokowego w ogólnej populacji również jest duża, co pokazują dane ze szpitalnych oddziałów ratunkowych [3, 4].
Aż do 70% ogólnej populacji dozna urazu skrętnego stawu skokowego w ciągu swojego życia [5]. Co istotne, jedynie 50% chorych po skręceniu szuka profesjonalnej pomocy medycznej [6]. Ma to o tyle poważne implikacje, że aż u 40% pacjentów, którzy doznali skręcenia stawu skokowego, mogą się rozwinąć przewlekłe dolegliwości [7]. 
Przewlekła niestabilność stawu skokowego charakteryzuje się uporczywym bólem, obrzękiem, uczuciem uciekania stopy i powtarzającymi się kolejnymi skręceniami stawu skokowego. Objawy te utrzymują się co najmniej 12 miesięcy po pierwszym urazie [8]. Rozwój przewlekłej niestabilności jest konsekwencją niewydolności czuciowo-ruchowej stawu skokowego po pierwszorazowym skręceniu. Jest to skutek bagatelizowania urazu, braku właściwego leczenia, w tym przede wszystkim właściwej rehabilitacji. Ponadto przewlekła niestabilność w dalszej perspektywie może prowadzić do rozwoju choroby zwyrodnieniowej 
stawu skokowego [9].
Odpowiednie postępowanie jest w stanie zapobiec odległym skutkom. Pomimo rosnącej liczby opublikowanych badań na ten temat brakuje standaryzacji terapii. Wymaga to opracowania międzynarodowych wytycznych klinicznych opartych na dowodach naukowych oraz budowania świadomości na temat złożoności problemu [10].

Czynniki ryzyka urazu

Opisywanych jest szereg czynników ryzyka doznania skręcenia stawu skokowego. Niektóre z nich, takie jak wartość BMI, są opisywane różnie, w zależności od opracowania. Nie ma konsensusu, czy wysoki bądź też niski BMI stwarza ryzyko urazu [2]. Na pewno z punktu widzenia profilaktyki istotne jest ustalenie modyfikowalnych czynników ryzyka, które w trakcie terapii stanowią ważny element w powrocie do funkcjonalności i sportu [11–14].

Modyfikowalne czynniki ryzyka:

• ograniczenie zgięcia grzbietowego stopy,
• osłabienie/deficyty propriocepcji,
• słabe mięśnie posturalne, 
• osłabiona stabilizacja miednicy.
   

Niemodyfikowalne czynniki ryzyka:

• nadmierna pronacja stopy,
• płeć żeńska,
• wysoki wzrost,
• zaburzenia osi kończyn dolnych.
   

Nie jest też dla nikogo niespodzianką, że najwyższą częstość występowania skręceń stwierdzono w dyscyplinach związanych z wyskokiem w czasie gry, tzn. w koszykówce, siatkówce, piłce ręcznej, piłce nożnej. Podobnie ryzyko skręcenia jest większe podczas noszenia obuwia na wysokim obcasie...