Reumatyzm tkanek miękkich (reumatyzm pozastawowy)
Zgodnie z definicją Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu ból to przykre doznanie czuciowe i emocjonalne związane z aktualnie występującym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek lub je przypominające. Rolą bólu jest ostrzeganie o zagrażającym uszkodzeniu tkanek i wyzwolenie odpowiedzi organizmu, której celem jest ograniczenie do minimum skutków tego uszkodzenia. Jeżeli do niego dojdzie, ból zwykle wymusza ograniczenie aktywności i unikanie działania jakichkolwiek bodźców w uszkodzonej okolicy, co minimalizuje ryzyko wystąpienia dalszych uszkodzeń i ułatwia zdrowienie [1].
Uszkodzenie tkanek może mieć charakter ostry – gdy nagle, pod wpływem działania silnego bodźca pewna część komórek zostaje zniszczona. W takiej sytuacji energia działającego bodźca uszkadzającego jest w procesie transdukcji zamieniana na impuls elektryczny – informację nocyceptywną przekazywaną włóknami nerwowymi do wyższych pięter OUN. Równocześnie dochodzi do uwalniania z uszkodzonej tkanki licznych związków, m.in. substancji P, bradykininy, histaminy, serotoniny, cytokin i prostanoidów – mediatorów odpowiedzialnych za rozwój stanu zapalnego. Jest to reakcja obronna organizmu – wieloetapowy, uporządkowany proces, mający zneutralizować czynnik uszkadzający oraz pobudzić procesy umożliwiające przywrócenie uszkodzonych struktur do stanu pierwotnego. Taki umiarkowany, ograniczony w czasie odczyn zapalny jest korzystny dla organizmu [1, 2].
Nawet niewielkie, ale często powtarzające się mikrourazy, przewlekłe przeciążenia czy nadmierne napięcia mięśni i ścięgien mogą spowodować w tkankach miękkich trudno gojące lub niegojące się uszkodzenia, na które odpowiedzią jest przewlekły stan zapalny. Często dotyczą one tkanek okołostawowych: mięśni, ścięgien wraz z ich przyczepami i pochewkami, kaletek maziowych oraz więzadeł. Charakteryzują się obecnością zlokalizowanego procesu zapalnego, powodującego miejscowy ból, obrzęk i ograniczenie ruchomości przy dobrym stanie ogólnym chorego i prawidłowych wynikach badań laboratoryjnych. Często są konsekwencją zaburzeń lub wad postawy, wykonywanej pracy lub uprawianej dyscypliny sportowej [3].
Przewlekłe choroby układu ruchu dotyczące jego elementów pozastawowych, wywołane sposobem wykonywanej przez pacjenta pracy, należą do najczęściej stwierdzanych chorób zawodowych (w 2019 r. znalazły się na piątym miejscu wśród chorób zaw...