Przeciążeniowy ból piszczeli, czyli shin splints. Najczęstsza kontuzja osób biegających. Czy znamy jej przyczynę?

Tematu numeru

Przeciążeniowy zespół bólu przyśrodkowego brzegu piszczeli (ang. medial tibial stress syndrome – MTSS) to jedna z najczęstszych kontuzji osób biegających. Charakteryzuje się rozlanym bólem jednej trzeciej dalszej piszczeli, jej tylno-przyśrodkowego brzegu. Przyczyną bólu jest zapalenie okostnej, któremu może towarzyszyć uszkodzenie warstwy korowej kości, aczkolwiek nie jest jasne, co występuje jako pierwsze – reakcja tkanek miękkich czy uszkodzenie warstwy korowej kości. Przyczyną kontuzji są powtarzające się mikrourazy piszczeli podczas lądowania stopy na podłożu w czasie biegu. Etiologię kontuzji próbuje wytłumaczyć teoria powiązania miejsca bólu z nadmierną pracą mięśni przyczepiających się w tym miejscu lub teoria bezpośredniego uszkodzenia kości. Ostatnio pojawiły się doniesienia o wpływie niedoboru witaminy D3 na metabolizm kości i występowanie MTSS. W diagnostyce różnicowej zawsze należy brać pod uwagę złamanie zmęczeniowe kości. Badaniem różnicującym jest badanie rezonansu magnetycznego. Udowodnionymi czynnikami ryzyka są: nadmierna pronacja stóp, płeć żeńska, występowanie wcześniejszych epizodów MTSS. Leczeniem z wyboru jest leczenie zachowawcze, które koncentruje się na odpoczynku i regeneracji. Nie udowodniono wyższości konkretnego protokołu rehabilitacyjnego. Rokowanie jest pomyślne i pozwala optymistycznie na powrót do aktywności sportowej.

Profilaktyka chorób cywilizacyjnych opiera się na prawidłowym stylu życia, a aktywność fizyczna to jego podstawowy element. Bieganie natomiast jest najpopularniejszą, a zarazem najprostszą formą ruchu. Przynosi wielorakie korzyści dla organizmu – poprawia pracę nie tylko serca, ale również układów nerwowego i pokarmowego. Dodatkowo zmniejsza ryzyko nowotworów, redukuje stres, a tym samym znacznie poprawia samopoczucie. 

Niestety, często najlepsze intencje zmiany stylu życia zderzają się z problemem pojawiających się kontuzji. Są one deprymujące i zniechęcające, często powodują zwątpienie. Najczęstszą kontuzją biegaczy jest przeciążeniowy ból piszczeli, określany z angielskiego potocznie jako shin splints, a bardziej fachowo jako MTSS (ang. medial tibial stress syndrome). Ta jednostka chorobowa nie doczekała się polskiego nazewnictwa, dlatego dominuje anglojęzyczny akronim MTSS lub bardziej kolokwialny termin shin splints. Pomimo powszechności problemu wciąż nie wypracowano ostatecznego konsensusu co do etiologii tej kontuzji.

Badania naukowe potwierdzają moje obserwacje, że przeciążeniowy ból piszczeli (MTSS) to najczęstsza kontuzja biegaczy [1, 2]. Charakteryzuje się on rozlanym bólem przyśrodkowego brzegu jednej trzeciej dalszej kości piszczelowej. Ból obejmuje minimum 5 cm powierzchni i wyraźnie wzmaga się podczas palpacji. Co charakterystyczne, bardziej nasilony bywa na początku aktywności, z tendencją do ustępowania w trakcie wysiłku [3]. To kontuzja występująca najczęściej u biegaczy, ale może dotyczyć również piłkarzy, koszykarzy, tancerzy oraz personelu wojskowego (piechoty) z częstością występowania od 4 do 35% [4]. U biegaczy częstość występowania MTSS wynosi od 13 do 20% [2, 5]. Uważa się, że przyczyną MTSS są nadmierne obciążenia występujące w momencie uderzenia stopy o podłoże. Ból dotyka obszaru jednej trzeciej dalszej kości piszczelowej o słabszym unaczynieniu i większej podatności. Część badaczy sądzi, że może on poprzedzać zmęczeniowe uszkodzenie kości [4].

Patofizjologia

Dokładna przyczyna MTSS nie jest w pełni poznana. Dominują dwie teorie: teoria trakcji i teoria oparta na modelu patologicznej adaptacji w...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 4 wydania czasopisma "Praktyczna Ortopedia i Traumatologia"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z KSIĘGARNI FIZMEDIO