Bezpieczeństwo stosowania diklofenaku w leczeniu bólu u pacjentów z problemami ortopedycznymi

Metody terapii

Ból różnego pochodzenia należy do najczęstszych przyczyn poszukiwania pomocy medycznej. Diklofenak, lek należący do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), jest skuteczny w leczeniu bólu i stanów zapalnych zarówno ostrych, jak i przewlekłych. Główny mechanizm działania diklofenaku polega na hamowaniu syntezy prostaglandyn i innych mediatorów bólu i zapalenia poprzez hamowanie aktywności COX-2. Diklofenak hamuje prozapalną COX-2 cztero–pięciokrotnie silniej niż konstytutywną COX-1. Stosowanie diklofenaku w leczeniu bólu przewlekłego i ostrego zarówno doustnie, jak i miejscowo jest powszechne, choć wiąże się z ryzykiem działań niepożądanych, zwłaszcza ze strony układu krążenia. Ze względu na powiązanie diklofenaku z poważnymi incydentami sercowo-naczyniowymi jego stosowanie wymaga ostrożności u pacjentów z istniejącymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego. Stosowanie diklofenaku może się wiązać także z ryzykiem uszkodzenia wątroby, choć to powikłanie występuje rzadko. Działania niepożądane mogą być minimalizowane poprzez stosowanie leku w najniższej skutecznej dawce i przez jak najkrótszy czas. Zaletą diklofenaku w porównaniu z innymi NLPZ jest bardzo rzadkie występowanie reakcji fototoksycznych (co może być istotne szczególnie w okresie letnim). Stosowanie miejscowe diklofenaku pozwala zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych dzięki poprawie tolerancji leku i ukierunkowaniu jego działania bezpośrednio na uszkodzone tkanki.

Ból jest jedną z najczęstszych przyczyn poszukiwania pomocy medycznej. Jednak pomimo intensywnych badań nad mechanizmami powstawania bólu i możliwościami jego leczenia postęp we wprowadzaniu nowych grup leków przeciwbólowych jest stosunkowo niewielki. Farmakoterapia bólu rozwija się w kierunku poszukiwania nowych metod stosowania leków, tak aby zwiększać ich skuteczność i ograniczać działania niepożądane. Bada się także możliwości kojarzenia analgetyków, co pozwala stosować ich niższe dawki, łączenia analgetyków z innymi grupami leków zmniejszających ich działania niepożądane oraz stosowania w leczeniu bólu leków oryginalnie przeznaczonych do leczenia innych schorzeń (np. leków przeciwpadaczkowych czy przeciwdepresyjnych). Intensywnie rozwijane są także nowe możliwości stosowania miejscowego leków z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych) – w postaci maści, żeli czy plastrów.

Jednym z często przepisywanych przez lekarzy NLPZ jest diklofenak. Jest on dostępny w wielu postaciach farmaceutycznych: tabletek doustnych, czopków, preparatów do stosowania parenteralnego, plastrów transdermalnych i żelu. W tabletkach występuje zarówno w postaciach szybko działających, o niemodyfikowanym uwalnianiu, jak i o przedłużonym uwalnianiu (np. Olfen 75 SR, Olfen Uno). Taka różnorodność form leku umożliwia optymalne dopasowanie jego postaci i drogi podania do rodzaju i nasilenia bólu [1–3].

Diklofenak – mechanizmy działania i wskazania do stosowania

Diklofenak jest powszechnie wykorzystywany w leczeniu bólu i stanów zapalnych zarówno w przewlekłych schorzeniach układu ruchu (reumatoidalnym zapaleniu stawów, zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa i innych zapalnych reumatycznych chorobach kręgosłupa, reumatycznych stanach zapalnych tkanek miękkich), jak i w stanach ostrych (bolesnych obrzękach lub zapaleniach po kontuzji, bólach mięśniowo-szkieletowych różnego pochodzenia, w leczeniu bólu pooperacyjnego oraz w przypadku bolesnego miesiączkowania). Preparaty diklofenaku są skuteczne w działaniu i łatwo dostępne, co powoduje, że są często wybieranymi środkami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi [4].

Tab. 1. Wskazania do stosowania preparatów Olfen 75 SR i Olfen Uno – leczenie objawowe bólu i stanów zapalnych [1, 2]

Bóle ostre

Bóle przewlekłe

  • ostre stany zapalne stawów
  • bolesny obrzęk lub stan zapalny po kontuzji
  • ból po urazach
  • ból po zabiegach chirurgicznych
  • bolesne miesiączkowanie
  • przewlekłe stany zapalne stawów, w szczególności reumatoidalne zapalenie stawów
  • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (choroba Bechterewa) i inne zapalne reumatyczne choroby kręgosłupa
  • zaburzenia powstałe w trakcie choroby zwyrodnieniowej stawów i zapaleń stawów kręgosłupa
  • reumatyczne stany zapalne tkanek miękkich (zapalenie mięśni, więzadeł, powięzi, kaletek, ścięgien, pochewek ścięgnistych)

 

Diklofenak, należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), powszechnie stosowanych w leczeniu ostrych i przewlekłych dolegliwości bólowych. Mechanizm działania NLPZ polega głównie na hamowaniu syntezy prostaglandyn. Jest to mechanizm obwodowy, szczególnie skuteczny w zwalczaniu bólu pochodzenia receptorowego, związanego z uszkodzeniem tkanek, m.in. w zapalnych i zwyrodnieniowych chorobach stawów, bólach pourazowych czy bólu po zabiegach operacyjnych. Działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe jest efektem hamowania cyklooks...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 4 wydania czasopisma "Praktyczna Ortopedia i Traumatologia"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z KSIĘGARNI FIZMEDIO